Orion » Specials » Spijsvertering

De fascinerende reis van het voedsel

De fascinerende reis van het voedsel In het spijsverteringskanaal wordt het voedsel fijngemalen, waarna de enzymen de voeding afbreken tot voedingsstoffen die vervolgens via de darmwand worden opgenomen in het bloed. De reststoffen worden uitgescheiden met de ontlasting. In een notendop komt de spijsvertering daarop neer. Maar voordat het zo ver is, maakt het voedsel een fascinerende reis door de mond, de slokdarm, de maag en de dunne en dikke darm. Dit ingenieuze, ingewikkelde proces toont aan hoe complex de menselijke fysiologie is en dat er maar weinig mis mag gaan.

Inhoud


Spijsvertering

In de mond wordt het voedsel vermalen en vermengd met speeksel. Het is de eerste fase van de spijsvertering die als doel heeft het voedsel zodanig af te breken dat de voedingsstoffen, ofwel nutriënten, via de darmwand in het bloed kunnen worden opgenomen. Eiwitten, vetten en koolhydraten bestaan uit bouwstoffen, ofwel respectievelijk aminozuren, vetzuren en enkelvoudige suikers, zoals glucose.

Spijsverteringskanaal / Bron: Mariana Ruiz Villarreal (LadyofHats), Wikimedia Commons (Publiek domein)Spijsverteringskanaal / Bron: Mariana Ruiz Villarreal (LadyofHats), Wikimedia Commons (Publiek domein)

Koolhydraten

Koolhydraten zijn suikers, zoals zetmeel, cellulose en glucose. Zetmeel en andere meervoudige suikers worden in de darm afgebroken tot enkelvoudige suikers, zoals glucose en fructose. Enkelvoudige suikers die niet direct nodig zijn voor de verbranding worden omgezet in glycogeen en opgeslagen in de lever en spieren.

Eiwitten

Eiwitten zijn opgebouwd uit aminozuren. Ze hebben een hoog moleculair gewicht, afhankelijk van de grootte van de aminozuurketen. Van de in totaal 22 aminozuren maakt het lichaam er veertien zelf. De resterende acht ‘essentiële aminozuren’ worden uit het voedsel gehaald. Eenzijdige voeding kan een tekort veroorzaken aan een of meer van deze essentiële aminozuren.

Vetten

Vetten zijn een noodzakelijke bron van essentiële vetzuren en voor vitaminen die oplosbaar zijn in vet. In plantaardige en dierlijke vetten komen ook sterolen voor, zoals cholesterol dat belangrijk is voor de aanmaak van bijvoorbeeld hormonen. Uit een bepaald sterol maakt het lichaam onder invloed van ultraviolette stralen vitamine D aan. Vetten leveren veel energie.

Vitaminen en mineralen

Vitaminen zijn organische stoffen. Veel ziekten ontstaan door een gebrek aan vitaminen, zoals nachtblindheid bij een tekort aan vitamine A, en scheurbuik als men te weinig vitamine C binnenkrijgt. Mineralen zijn eveneens onmisbaar voor het lichaam. Kalium en fosfaten zijn net als eiwitten belangrijke bouwstoffen voor de lichaamscellen. Ook maken ze deel uit van de hemoglobine en talloze enzymen.
Braaksel – wat kun je eraan aflezen?

Braaksel – wat kun je eraan aflezen?

Bij braken keert de maag zich om, zo wordt gezegd. In feite zijn het antiperistaltische bewegingen van de maag en de slokdarm, waardoor de voedselbrij omhoog wordt gestuwd. De braakneiging zelf wordt…
Anatomie & fysiologie in 10 stappen – het maag-darmkanaal

Anatomie & fysiologie in 10 stappen – het maag-darmkanaal

De spijsvertering vindt plaats in het maag-darmkanaal. Het doel ervan is om het voedsel zodanig te veranderen dat de voedingsstoffen in het bloed kunnen worden opgenomen. Dit wordt het 'verteringsproc…
Geelzucht (icterus) is vaak een ernstig symptoom

Geelzucht (icterus) is vaak een ernstig symptoom

Bij geelzucht is de huid gelig van kleur. Vooral het oogwit is gevoelig voor die verkleuring. Men ziet het soms ook bij pasgeborenen. Is het gevaarlijk? Welke oorzaken kunnen eraan ten grondslag ligge…
Obstipatie – oorzaken en complicaties

Obstipatie – oorzaken en complicaties

Wat erin gaat, komt er ook weer uit. Dat klinkt bijna als een wet van Newton. Veel mensen hebben echter grote moeite met die uitspraak. Zij ervaren namelijk het tegendeel: obstipatie. Ook wel constipa…
Aambeien (hemorroïden) – verzachtende tips & adviezen

Aambeien (hemorroïden) – verzachtende tips & adviezen

Aambeien (hemorroïden) behoren tot de meest voorkomende kwalen. Ruim driekwart van alle volwassenen heeft er wel eens last van gehad. Toch hoeven aambeien, ofwel gezwollen weefsel met gestuwde aderen,…
Spijsvertering onder de loep – vochtopname en vochtverlies

Spijsvertering onder de loep – vochtopname en vochtverlies

Het lichaam bestaat voor ongeveer 70 procent uit water. Alle lichaamscellen hebben water nodig, het is het ideale oplosmiddel voor alle mogelijke (voedings)stoffen. De regulering van de vocht- en elek…
Spijsvertering onder de loep – mondholte en slokdarm

Spijsvertering onder de loep – mondholte en slokdarm

De spijsvertering heeft als doel het voedsel te vermalen en met behulp van enzymen zodanig te veranderen dat de voedingsstoffen kunnen worden opgenomen in het bloed. De voeding moet met andere woorden…
Leverfalen of leverinsufficiëntie – acuut en chronisch

Leverfalen of leverinsufficiëntie – acuut en chronisch

Leverfalen, ofwel ernstige leverinsufficiëntie, kan binnen een zeer kort tijdsbestek fataal zijn of een chronisch verloop hebben, bijvoorbeeld door een sluipende leverziekte. In beide gevallen zijn de…
Altijd die vervelende obstipatie – tips tegen verstopping

Altijd die vervelende obstipatie – tips tegen verstopping

Wanneer is er sprake van obstipatie? Dat is individueel zeer verschillend. Veel mensen zeggen ‘verstopt’ te zijn als ze een dag niet naar het toilet zijn geweest. Voor anderen is driemaal per week vol…
Achalasie van de slokdarm (achalasie oesophagus)

Achalasie van de slokdarm (achalasie oesophagus)

Achalasie van de slokdarm is een motiliteits- of bewegingsstoornis van het uiteinde van de slokdarm (oesophagus). Het betreft een betrekkelijk zeldzame aandoening. Door een gebrekkige zenuwgeleiding o…
Voorkom voedselvergiftiging – thuis en op reis

Voorkom voedselvergiftiging – thuis en op reis

Wie wel eens een voedselvergiftiging heeft opgelopen, zal dat niet snel meer vergeten. Preventie mag dan een mooi woord zijn, in veel opzichten is het ook een hol begrip geworden. Een mens vergeet imm…
Eerste hulp bij voedselvergiftiging

Eerste hulp bij voedselvergiftiging

De vakantie begon nog wel zo leuk. Een gezellige picknick in de bergen, barbecueën, lunchen in dat zijstraatje bij 'Chez...' Maar het eindigde in een nachtmerrie. Braken, diarree en heftige buikpijn z…
Oorzaken van pijn – galsteen, niersteen en ileus (kolieken)

Oorzaken van pijn – galsteen, niersteen en ileus (kolieken)

Een koliek is een zeer heftige, plotseling optredende pijnaanval. Kolieken komen doorgaans golfsgewijs en de pijn is meestal zo venijnig dat de patiënt verkrampt. De instinctieve bewegingsdrang is onb…
Water – het fysiologisch levenselixer

Water – het fysiologisch levenselixer

Water is cruciaal voor de ontwikkeling van alle organismen. Dus ook voor het menselijk lichaam, dat voor 60 tot 70 procent uit water bestaat. Water is zelfs belangrijker dan alle voedingsstoffen, want…
De genezende werking van speeksel

De genezende werking van speeksel

Speeksel is belangrijk om bepaalde lichaamsprocessen, met name de spijsvertering, goed te laten verlopen. Minder bekend is de geneeskrachtige werking ervan. Bij dieren is daar onderzoek naar gedaan. I…
Spijsvertering onder de loep – de dikke darm

Spijsvertering onder de loep – de dikke darm

De voedselbrij legt een lange weg af in het maag-darmstelsel. Van de mond, de slokdarm, de maag tot de dunne darm, die ongeveer 6 meter lang is. Aangekomen in de dikke darm zijn de meeste voedingsstof…
Spijsvertering onder de loep – de dunne darm

Spijsvertering onder de loep – de dunne darm

De dunne darm bestaat uit drie delen, waaronder de twaalfvingerige darm, en is ongeveer 6 meter lang. Een van de belangrijkste taken van de dunne darm bestaat uit het onttrekken van voedingsstoffen aa…
Spijsvertering onder de loep – de lever

Spijsvertering onder de loep – de lever

De lever heeft een spilfunctie in de spijsvertering. De poortader transporteert immers het zeer voedingsstofrijke bloed van de darmen naar dit orgaan. Bovendien is de lever een voorraadkamer van vitam…
Spijsvertering onder de loep – de alvleesklier (pancreas)

Spijsvertering onder de loep – de alvleesklier (pancreas)

De alvleesklier (pancreas of buikspeekselklier) is een langgerekt orgaan en bevindt zich dwars achter de maag. De klier heeft tal van functies en produceert gemiddeld twee liter pancreassap per dag. V…
Spijsvertering onder de loep – de maag

Spijsvertering onder de loep – de maag

De maag heeft een belangrijke, zo niet cruciale taak in de spijsvertering. Na de mondholte maakt dit zakvormige, gekromde orgaan het voedsel weer wat geschikter om opgenomen te worden in het bloed. Re…
Leververvetting (steatose) en levercirrose door alcohol

Leververvetting (steatose) en levercirrose door alcohol

Leververvetting (steatose) waarbij alcohol in het spel is – door alcoholmisbruik of gewoontedrinken – kan kortdurende of chronische leverbeschadiging tot gevolg hebben. Af en toe 'heel veel' drinken v…
Gepubliceerd door Orion op 01-10-2013, laatst gewijzigd op 09-06-2023. Het auteursrecht (tenzij anders vermeld) van deze special ligt bij de infoteur. Zonder toestemming van de infoteur is vermenigvuldiging verboden.

Bronnen en referenties