De fascinerende reis van het voedsel

In het spijsverteringskanaal wordt het voedsel fijngemalen, waarna de enzymen de voeding afbreken tot voedingsstoffen die vervolgens via de darmwand worden opgenomen in het bloed. De reststoffen worden uitgescheiden met de ontlasting. In een notendop komt de spijsvertering daarop neer. Maar voordat het zo ver is, maakt het voedsel een fascinerende reis door de mond, de slokdarm, de maag en de dunne en dikke darm. Dit ingenieuze, ingewikkelde proces toont aan hoe complex de menselijke fysiologie is en dat er maar weinig mis mag gaan.

Inhoud

• Spijsvertering
• Koolhydraten
• Eiwitten
• Vetten
• Vitaminen en mineralen

Spijsvertering

In de mond wordt het voedsel vermalen en vermengd met speeksel. Het is de eerste fase van de spijsvertering die als doel heeft het voedsel zodanig af te breken dat de voedingsstoffen, ofwel nutriënten, via de darmwand in het bloed kunnen worden opgenomen. Eiwitten, vetten en koolhydraten bestaan uit bouwstoffen, ofwel respectievelijk aminozuren, vetzuren en enkelvoudige suikers, zoals glucose.

Koolhydraten

Koolhydraten zijn suikers, zoals zetmeel, cellulose en glucose. Zetmeel en andere meervoudige suikers worden in de darm afgebroken tot enkelvoudige suikers, zoals glucose en fructose. Enkelvoudige suikers die niet direct nodig zijn voor de verbranding worden omgezet in glycogeen en opgeslagen in de lever en spieren.

Eiwitten

Eiwitten zijn opgebouwd uit aminozuren. Ze hebben een hoog moleculair gewicht, afhankelijk van de grootte van de aminozuurketen. Van de in totaal 22 aminozuren maakt het lichaam er veertien zelf. De resterende acht ‘essentiële aminozuren’ worden uit het voedsel gehaald. Eenzijdige voeding kan een tekort veroorzaken aan een of meer van deze essentiële aminozuren.

Vetten

Vetten zijn een noodzakelijke bron van essentiële vetzuren en voor vitaminen die oplosbaar zijn in vet. In plantaardige en dierlijke vetten komen ook sterolen voor, zoals cholesterol dat belangrijk is voor de aanmaak van bijvoorbeeld hormonen. Uit een bepaald sterol maakt het lichaam onder invloed van ultraviolette stralen vitamine D aan. Vetten leveren veel energie.

Vitaminen en mineralen

Vitaminen zijn organische stoffen. Veel ziekten ontstaan door een gebrek aan vitaminen, zoals nachtblindheid bij een tekort aan vitamine A, en scheurbuik als men te weinig vitamine C binnenkrijgt. Mineralen zijn eveneens onmisbaar voor het lichaam. Kalium en fosfaten zijn net als eiwitten belangrijke bouwstoffen voor de lichaamscellen. Ook maken ze deel uit van de hemoglobine en talloze enzymen.