Orion » Specials » Longen

Fysiologie en aandoeningen van de longen en ademhaling

Fysiologie en aandoeningen van de longen en ademhaling De longen doen met enige fantasie denken aan een omgekeerde boomkruin. Zoals een boom zich vertakt, zo splitst de luchtpijp zich in steeds kleinere luchtkanaaltjes. Aan de uiteinden ervan bevinden zich de longblaasjes (alveoli). In totaal zijn het er bijna een half miljard. Dit astronomische getal staat garant voor een enorm oppervlak waar de gaswisseling plaatsvindt. Zoals alle systeemorganen en fysiologische processen staan ook de longen uiteindelijk in dienst van de cellulaire gas- en stofwisseling. Tal van aandoeningen kunnen de cruciale processen die in de longen plaatsvinden verstoren, variërend van COPD, zoals longemfyseem, tot pleuritis, tuberculose, tumoren, longontsteking en trauma’s.

Inhoud


Longblaasjes

De longblaasjes (alveoli) vormen een karakteristiek kenmerk van de longen. Ze spreken het meest tot de verbeelding dankzij hun enorme aantal en het gigantische respiratie-oppervlak (60-70 m²). Een uitgebreid haarvatennetwerk rondom de longblaasjes garandeert door middel van diffusie de opname van zuurstof uit de lucht en afgifte van koolzuur (kooldioxide) uit het bloed.

Longen / Bron: Clker Free Vector Images, PixabayLongen / Bron: Clker Free Vector Images, Pixabay
Bloedsomloop
De adembewegingen zorgen er 12-15 keer per minuut voor dat die lucht voortdurend, als door een blaasbalg, wordt ververst. De uitwisseling van gassen wordt geholpen door het feit dat per tijdseenheid evenveel bloed door de kleine bloedsomloop stroomt als door de rest van het lichaam (grote bloedsomloop).

Onderzoek van de longen

In de anatomie en fysiologie van het menselijk lichaam hangt alles met elkaar samen. De ademhaling en bloedsomloop, en dus ook de hartfunctie, zijn bijvoorbeeld om voor de hand liggende redenen zeer nauw op elkaar afgestemd. Elk onderzoek van de longen zal in dat opzicht dan ook in veel gevallen een combinatie-onderzoek zijn. Kort gezegd is het onderzoek van de longen onder te verdelen in drie groepen:
  1. Onderzoek van de anatomische verhoudingen in de borstkas. Hieronder vallen bijvoorbeeld de onderzoeksmethoden auscultatie (beluisteren), percussie (kloppen), röntgenonderzoek en de MRI-scan, waarbij naast de longen ook aandacht wordt besteed aan de anatomische verhoudingen van het hart en de borstwand.
  2. Longfunctie-onderzoek, zoals onderzoek van de longcapaciteit met behulp van een spirometer.
  3. Pathologie, zoals onderzoek van pleuravocht en sputum.

Longaandoeningen

Longaandoeningen hebben altijd effect op zowel de longblaasjes, de adembewegingen als de longcapaciteit... en dus op de effectiviteit van de gaswisseling. Niet onderschat mag worden dat longaandoeningen vrijwel altijd ook een negatief effect hebben op alle andere fysiologische processen in het lichaam. Daar komt bij dat in principe alle lichaamsprocessen op hun beurt weer invloed hebben op de longen, zoals het ademcentrum in het verlengde merg dat de koolzuurspanning (pCO²) meet en aldus zorgdraagt voor de ademprikkels.
Kortademig bij geringe inspanning (dyspnoe d'effort)

Kortademig bij geringe inspanning (dyspnoe d'effort)

De oorzaak van kortademigheid (dyspnoe) is in de meeste gevallen te vinden in de luchtwegen of longcirculatie. Dyspnoe kan sluipend ontstaan, maar ook in korte tijd, zoals bij een luchtwegvernauwing d…
Anatomie & fysiologie in 10 stappen – de longen

Anatomie & fysiologie in 10 stappen – de longen

De longen bevatten meer dan een half miljard longblaasjes (alveoli), waardoor de totale longoppervlakte – het respiratieoppervlak – ongeveer 60 m² is. Een zeer uitgebreid capillair netwerk rondom de a…
Ademhalingsstoornissen – afwijkingen van normale ademhaling

Ademhalingsstoornissen – afwijkingen van normale ademhaling

De normale ademhaling bestaat uit een regelmatige afwisseling van inademen en uitademen. Het is een onwillekeurig proces, hoewel enigszins door de wil te beïnvloeden. Het ademcentrum in het verlengde…
Ademhalingsstoornissen – Cheyne Stokes-ademhaling

Ademhalingsstoornissen – Cheyne Stokes-ademhaling

Ademen gaat vanzelf, zo lijkt het. Toch is elke in- en uitademing het resultaat van een ingewikkeld fysiologisch en chemisch proces. Het ademhalingscentrum in de hersenen en de zuurgraad (pH) van het…
Ademhalingsstoornissen – Kussmaul-ademhaling

Ademhalingsstoornissen – Kussmaul-ademhaling

Wie de Kussmaul-ademhaling bij iemand waarneemt, dat geldt met name voor de leek, weet intuïtief dat er iets ernstigs aan de hand is. Deze zeer diepe ademhaling duidt doorgaans op nierinsufficiëntie o…
Longabces – verraderlijk en vaak destructief

Longabces – verraderlijk en vaak destructief

Bij een longabces treedt pusvorming (verettering) op, waarbij zich een holte in het longweefsel vormt. Soms is de oorzaak een verwaarloosde pneumonie. Een abces door een longontsteking als gevolg van…
Fysiologie van de ademhaling – de longblaasjes (alveoli)

Fysiologie van de ademhaling – de longblaasjes (alveoli)

Dankzij de longen kan het lichaam zuurstof uit de lucht opnemen en kooldioxide afgeven. Deze gaswisseling (diffusie) vindt in de longblaasjes plaats, waarvan elke long er gemiddeld ruim 150 miljoen he…
Ademhaling tellen en observeren

Ademhaling tellen en observeren

In rust verloopt de normale ademhaling moeiteloos, geruisloos en vrijwel onbewust. Dit grotendeels autonome proces is onderhevig aan tal van fysiologische processen die niet onder invloed staan van de…
Een ongezonde hoest

Een ongezonde hoest

Iedereen kent dat hoestje wel. Is het niet bij zichzelf dan wel bij anderen. Vaak kuchen terwijl men niet verkouden is, soms met een stevige hoest of rochel. Het is de beruchte rokershoest met als com…
Longemfyseem – een sluipende ziekte

Longemfyseem – een sluipende ziekte

Toenemende kortademigheid is een belangrijk symptoom van longemfyseem. In het eindstadium van deze aandoening hapt de patiënt letterlijk naar lucht, waarbij hij de schouders optrekt om de ademhaling t…
Fysiologie van de ademhaling – de longcapaciteit

Fysiologie van de ademhaling – de longcapaciteit

Een volwassene ventileert bij een rustige, normale ademhaling 300-500 ml lucht per ademteug. De ademfrequentie schommelt tussen de 12 en 15 ademteugen per minuut. Men kan echter veel dieper in- en uit…
Longembolie na een operatie

Longembolie na een operatie

Vroeger liepen patiënten na een operatie vaak een 'longontsteking' op. Met de kennis van nu zou dat in een groot deel van de gevallen wel eens een longembolie geweest kunnen zijn, ofwel een longinfarc…
Difterie (kroep) – een bijna vergeten infectieziekte

Difterie (kroep) – een bijna vergeten infectieziekte

Difterie is een uiterst besmettelijke, bacteriële infectieziekte en werd vroeger ook wel kroep genoemd, niet te verwarren met pseudo-kroep. Difterie is bovendien een 'klassieke' kinderziekte, maar kom…
Fysiologie van de ademhaling – de adembewegingen

Fysiologie van de ademhaling – de adembewegingen

De adembewegingen vormen samen met de longblaasjes en de ventilatoire ruimten (longcapaciteit) een hecht driemanschap. Naast tal van andere fysiologische factoren zijn het vooral deze aspecten die een…
Gepubliceerd door Orion op 12-06-2019, laatst gewijzigd op 07-03-2023. Het auteursrecht (tenzij anders vermeld) van deze special ligt bij de infoteur. Zonder toestemming van de infoteur is vermenigvuldiging verboden.

Bronnen en referenties