Alles over shock, collaps en wegraken

Shock is levensbedreigend. Door het wegvallen van de bloedcirculatie krijgen de lichaamscellen te weinig zuurstof en treedt er acidose op. Hoe langer de shock duurt, hoe meer organen en weefsels eronder lijden. Als de systeemorganen vervolgens uitvallen, zoals de hersenen, de nieren en de lever, is de dood onherroepelijk. Flauwvallen (syncope) is van een andere orde en heeft andere oorzaken. De bloeddruk daalt en de hersenen krijgen korte tijd te weinig zuurstof. Het duurt echter maar even en de patiënt komt er vanzelf weer bovenop.

Inhoud

• Systeemorganen
• Acidose
• Shock en flauwvallen

Systeemorganen

Een van de kenmerken van shock is dat de bloedcirculatie in de vitale organen stagneert. Het betreft dan vooral de longen, de hersenen, de lever en de nieren. Bij een ontwrichte bloedcirculatie zet het lichaam mechanismen in gang die de bloedsomloop in de systeemorganen zolang mogelijk op peil houden. Dat is immers nodig, want een insufficiëntie van bijvoorbeeld de nieren veroorzaakt uremie en acidose. En de longen en het hart zullen moeten blijven functioneren om de weefselcellen van de vitale organen zolang mogelijk van zuurstof te voorzien.

Acidose

Verzuring is een teken dat het lichaam de strijd tegen shock aan het verliezen is. De cellen krijgen te weinig zuurstof, kooldioxide hoopt zich op in de bloedvaten. En de nieren en de lever kunnen hun ontgiftende werking steeds minder waarborgen, waarbij ook de water- en zouthuishouding in onbalans raakt.

Intensive care

Iemand in shock zal met spoed worden opgenomen op de intensive care, waar men met speciale medische zorg uit alle macht probeert te voorkomen dat de shock irreversibel wordt, ofwel onherstelbare schade aanricht in de systeemorganen, waarbij reanimeren in de meeste gevallen geen zin meer heeft.

Shock en flauwvallen

Iemand in shock heeft dringend medische hulp nodig. Het is dus belangrijk dat de signalen tijdig onderkend worden. Er is verschil tussen shock en flauwvallen (syncope), waarover vaak verwarring ontstaat. Belangrijk is bovenal dat ook de leek in het gewone dagelijks leven – op straat, op het werk en thuis – een shock van een syncope (flauwvallen) weet te onderscheiden. Het zal immers niet de eerste keer zijn dat daarmee levens worden gered.