Orion » Specials » Hormoonbalans

Als de hormonen opspelen

Als de hormonen opspelen Hormonen hebben een cruciale invloed op het lichamelijk functioneren, zoals de groei, de celstofwisseling en tal van andere fysiologische processen. Deze organische stoffen worden aangemaakt door hormoonklieren, vaak in nauwe samenwerking met het zenuwstelsel, en direct aan het bloed afgegeven. Ze beïnvloeden de werking van andere organen en sturen de secretie van deze hormoonklieren bij. De belangrijkste klieren met interne (endocriene) secretie zijn de hypofyse, de schildklier, de bijschildklieren, de thymus, de bijnieren, de pancreas (alvleesklier) en de geslachtsklieren.

Inhoud


Hormonen en het zenuwstelsel

Er bestaat een nauwe onderlinge band tussen de vele hormoonklieren. Ze reguleren elkaars productie van hormonen, waarbij de hypofyse in dat opzicht kan worden gezien als een centraal-regulerend orgaan. De hypofyse maakt met andere woorden hormonen aan die direct van invloed zijn op de secretie van andere klieren. Ook het zenuwstelsel speelt een grote rol in de regulering van het hormoonstelsel, waarbij de hypothalamus een soort spilfunctie heeft, zeker wat betreft de werking van de hypofyse.

Bron: PublicDomainPictures, PixabayBron: PublicDomainPictures, Pixabay
Hormoonklieren
In deze special passeren de belangrijkste hormoonklieren de revue. Er is vooral de nadruk gelegd op de onderlinge verbanden tussen de hormoonklieren en hoe de werking ervan invloed heeft op alles wat er in het lichaam gebeurt. Zoals de hypofyse, die aangestuurd wordt door verschillende zenuwcentra en die hormonen afscheidt die andere klieren stimuleren. Klieren die op hun beurt de hypofyse remmen zodra hun werking voldoende is. Dit noemt men het terugkoppelingsmechanisme. Het betreft processen – een harmonieus samenspel – die in het hormoonstelsel zeer duidelijk aanwezig zijn.

Beïnvloeding van het gedrag

Een typisch voorbeeld daarvan is de menopauze. Door veranderingen in de hormonale huishouding komt de vrouw in de menopauze en vermindert bij mannen de libido als ze ouder worden. Hormonen hebben invloed op het gedrag. Ze drukken hun stempel op de gevoelens en emoties. Dit komt doordat hormonen de neurotransmitters in de hersenen aansturen. Neurotransmitters die ook van invloed zijn op de stemmingen, het slaapgedrag en de eetlust.

Medicinale hormonen

Inmiddels zijn veel hormonen gesynthetiseerd. Of er zijn in het verlengde daarvan medicijnen gemaakt die het effect van hormonen imiteren of juist blokkeren (antagonisten). Voorbeelden daarvan zijn de anticonceptiepil, bètablokkers (bij hartproblemen), insuline (bij suikerziekte) en groeihormonen.
Hormoonstelsel onder de loep – de schildklier

Hormoonstelsel onder de loep – de schildklier

De schildklier maakt thyroxine aan, een hormoon dat een regulerende invloed heeft op tal van stofwisselingsprocessen. Bovendien is dit vlindervormige orgaan van cruciaal belang voor de groei. Er zijn…
Hormoonstelsel onder de loep – de hypofyse

Hormoonstelsel onder de loep – de hypofyse

In het lichaam moeten voortdurend tal van fysiologische processen geregeld worden, zoals de lichaamsgroei, de stofwisseling en het functioneren van en de continue samenwerking tussen de verschillende…
Hormoonstelsel onder de loep – de bijschildklieren

Hormoonstelsel onder de loep – de bijschildklieren

De bijschildklieren zijn zeer klein, maar de invloed ervan op het lichaam is enorm. Deze orgaantjes wegen nog geen 2 gram en liggen paarsgewijs aan de achterzijde van de schildklier. Soms zijn ze zelf…
Hormoonstelsel onder de loep – de bijnieren

Hormoonstelsel onder de loep – de bijnieren

De bijnieren produceren veel hormonen. Een van de bekendste is adrenaline, die de hartslag versnelt en de bloedvaten vernauwt. Dit hormoon wordt ook wel de ‘vloeibare sympathicus’ genoemd. Het heeft e…
Hormoonstelsel onder de loep – de alvleesklier (pancreas)

Hormoonstelsel onder de loep – de alvleesklier (pancreas)

De alvleesklier is een bijzonder orgaan. Enerzijds is de pancreas belangrijk om de spijsvertering goed te laten verlopen, anderzijds zorgt de hormoonfunctie ervoor dat het bloedsuikergehalte op peil b…
Acromegalie – een sluipende aandoening van de hypofyse

Acromegalie – een sluipende aandoening van de hypofyse

Bij een overmatige aanmaak van het hypofysaire groeihormoon ontstaat – afhankelijk of de epifysair- ofwel groeischijven gesloten zijn – reuzengroei (gigantisme) bij kinderen en acromegalie bij volwass…
Gepubliceerd door Orion op 29-10-2013, laatst gewijzigd op 07-06-2023. Het auteursrecht (tenzij anders vermeld) van deze special ligt bij de infoteur. Zonder toestemming van de infoteur is vermenigvuldiging verboden.

Bronnen en referenties