Mysterieuze organisaties onder de loep

Geheime genootschappen zijn van alle tijden en kwamen ook in de vroege, schriftloze culturen voor. Wanneer enkele mensen een groep vormen en iets te weten komen waarover ze anderen niets willen vertellen, wat dus geheim moet blijven, is er sprake van een geheim genootschap of broederschap. Daar is ook tegenwoordig geen verandering in gekomen. Groepen waarvan men denkt dat ze kennis achterhouden worden door de gemeenschap wantrouwend bejegend en vaak zelfs vervolgd, zoals in China waar de vrijmetselarij nog steeds verboden is.

Inhoud

• Een geheim genootschap kan ontwrichtend zijn
• Inwijding
• Orthodox of heterodox?

Een geheim genootschap kan ontwrichtend zijn

In de westerse wereld worden geheime genootschappen vaak niet serieus genomen en als 'onschuldig' betiteld. Sommige mensen beschouwen ze als puberale, jongensachtige smiespelclubjes. Er zijn echter broederschappen die een samenleving kunnen ontwrichten, denk maar aan de huidige maffia en in vervlogen tijden de assassijnen, een middeleeuwse islamitische sekte, ook wel hasjsjasjin genoemd. Zo zijn er nog veel meer voorbeelden, waaronder de Chinese 'triaden' en de Tong.

Spiritualiteit
Er bestaan echter ook geheime genootschappen die een bijdrage leveren aan de spirituele bewustwording van de samenleving, zoals de vrijmetselaars en Opus Dei, hoewel de meningen daarover verdeeld zijn.

Inwijding

Typisch voor geheime genootschappen is een of andere vorm van inwijding met behulp van bepaalde rituelen en regalia. Wantrouwende critici vinden dat op zich al verdacht, zoals ook het feit dat de ontmoetingsplaatsen alleen toegankelijk zijn voor ingewijden en de leiders geheimhouding eisen van hun leden. Het is de waas van geheimzinnigheid, hoe onschuldig ook, die deze genootschappen ongeliefd of juist zeer aantrekkelijk maakt.

Orthodox of heterodox?

Geheime genootschappen kenmerken zich ook door hun heterodoxie. Reguliere of orthodoxe denkrichtingen zijn hen doorgaans een gruwel. In het verleden zijn veel ingewijden door hun gnostische (heterodoxe) ideeën op de brandstapel van de inquisitie beland. Ze werden beschuldigd van ketterij.

Geheim

Tal van geheime genootschappen worden onder de loep genomen, van de maffia tot Opus Dei, de neotempeliers en het fenomeen Aleister Crowley. De meeste samenzweringstheoretici hebben geen goed woord over voor welke geheime broederschap dan ook. Om met de woorden van Bill Cooper te spreken: 'Het feit dat iets geheim is, wil zeggen dat er iets te verbergen valt'.