Orion » Specials » Monsters fabelwezens

Van kabouters tot gevleugelde paarden

Van kabouters tot gevleugelde paarden Monsters, fabeldieren en andere mysterieuze wezens zijn onlosmakelijk verbonden met mythen. De verhalen over vliegende draken, kabouters en zelfs over koning Arthur en zijn ridders van de Ronde Tafel hebben elk afzonderlijk te maken met zingeving en fundamentele vragen over de zin van het leven en de plaats die elk mens daarin heeft. Het zijn afspiegelingen van de werkelijkheid in een poging het leven begrijpelijk te maken. In de moderne samenleving heeft de wetenschap deze oude verhalen en legenden van onze voorouders verdrongen of van weinig belang geacht.

Inhoud


Van alle culturen

Elk volk heeft recht op zijn eigen mythen. Deze verhalen over de geschiedenis, de religie, de koningen en hun onderdanen en helden hebben immers alles te maken met de identiteit van een volk. In de doorgaans symbolische mythen is ook de visie van de volkeren over het universum vastgelegd. Alles bepalend is natuurlijk de plaats die de mens daarin heeft.

Bron: Mayrena, PixabayBron: Mayrena, Pixabay

Symboliek

Mythen zijn van nature zeer symbolisch van aard. In feite betreft het gebeurtenissen aangaande bepaalde krachten in de natuur – vaak zijn dat de goden – die invloed uitoefenen op de mens en zijn dagelijkse besognes. Cruciaal in deze verhalen is dat de toehoorder daarmee een tipje van de sluier kan oplichten over de zin van zijn eigen bestaan en zijn plaats in de natuur en de kosmos, waarin de goden (natuurkrachten) het voor het zeggen hebben. Mythen zijn met andere woorden leerzame, instructieve verhalen binnen de betreffende cultuur.

Goden

Het begrijpen van deze gang van zaken gaf de mens vertrouwen in zijn eigen doen en laten, en als hij zich schikte in het onvermijdelijke zou hij daarmee succes oogsten. Zich tegen de goden keren liep voor de meeste mensen – of halfgoden – immers slecht af.

Van kabouters tot Medusa en engelen

Al deze entiteiten, van draken tot kabouters en goden, hebben een plaats in de verschillende culturen van toen en nu. Een goed voorbeeld daarvan zijn de engelen. Toen in vervlogen dagen het monotheïsme in het Midden-Oosten de overhand kreeg, ontstond er een kloof tussen God en de mens. Voorheen hield men zich vast aan allerlei goden die de diverse natuurkrachten symboliseerden. Maar de tijden veranderden, en de mens paste zich schoorvoetend aan.

Dagelijks leven

Als gevolg daarvan werden de engelen in het leven geroepen om als tussenpersonen te dienen tussen God en de mens. Het waren – en voor velen zijn ze dat nog steeds – hemelse ambassadeurs die dichter bij het dagelijks leven van de mensen stonden en tot wie men zich rechtstreeks kon wenden bij problemen of verzoeken aan de Almachtige God. Het maakte het leven van veel mensen draaglijker.

Monsters

Hetzelfde geldt voor de monsters van tegenwoordig. Of het nu Big Foot of Nessie betreft, hun bestaan wordt al snel in een mythische context geplaatst, en dan moet de wetenschap ook tegenwoordig gewoon even plaats maken. Kennelijk heeft men ook in de tegenwoordige tijd op de een of andere wijze behoefte aan mythen, die in veel gevallen het leven verrijken.
Het monster van Loch Ness – mythe of werkelijkheid?

Het monster van Loch Ness – mythe of werkelijkheid?

Bestaat het monster van Loch Ness? De wetenschap is er nog niet uit. Het mysterie spreekt net zo tot de verbeelding als de vraag of er buitenaards leven is. Is Nessie slechts een mythe of zwemt er in…
Hoe gevaarlijk is de vampiervleermuis?

Hoe gevaarlijk is de vampiervleermuis?

De Zuid-Amerikaanse vampiervleermuis is een meedogenloze predator. Gewapend met zijn warmtegevoelige neus en messcherpe tanden gaat hij op rooftocht. Hij moet wel, want hij sterft als hij twee nachten…
Alma's – een Siberische restpopulatie van de neanderthalers?

Alma's – een Siberische restpopulatie van de neanderthalers?

Alma's leven in Siberië, Mongolië en in de grotten van de Kaukasus, zo luidt het verhaal. Behaarde, schuwe wezens die op mensen lijken, maar dat niet zijn. Getuigenverslagen genoeg. Volgens sommige we…
Grootvoeten op het spoor – Yeti (verschrikkelijke sneeuwman)

Grootvoeten op het spoor – Yeti (verschrikkelijke sneeuwman)

Veel Sherpa's in de Himalaya zouden de yeti – een enorm aapachtig wezen – met eigen ogen hebben gezien. De yeti zou verwant zijn aan Sasquatch (Bigfoot), het beruchte 'monster' dat ronddoolt in de Can…
Grootvoeten op het spoor – Sasquatch (Bigfoot)

Grootvoeten op het spoor – Sasquatch (Bigfoot)

Over Bigfoot (Sasquatch) zijn talloze 'authentieke' foto's en amateurfilmpjes in omloop. De Sherpa's zijn er heilig van overtuigd dat de yeti rondwaart in de Himalaya. En de Siberische steppen zouden…
De hardnekkige mythe van het gevleugelde paard

De hardnekkige mythe van het gevleugelde paard

Mythische wezens zijn van alle tijden en culturen. Ontsproten aan de fantasie geven ze op hun beurt de menselijke verbeelding vleugels. Een van die wezens is het vliegende paard, al dan niet met een h…
Heeft de kabouter echt bestaan?

Heeft de kabouter echt bestaan?

Iedereen weet dat kabouters klein zijn, een rode puntmuts dragen en een leren schortje voor hebben. En ze kunnen heel hard werken. Maar bestaan ze ook echt? Hebben ze in het verleden in ons midden ver…
Wanneer kregen de engelen vleugels?

Wanneer kregen de engelen vleugels?

Engelen hebben niet altijd vleugels gehad. In het Oude Testament wordt gesproken over Jakob die de ‘boodschappers van God’ over een lange ladder van en naar de hemel zag klimmen. Op de cherubijnen na…
De bliksemsnelle gabonadder

De bliksemsnelle gabonadder

De gabonadder behoort tot de grootste gifslangen ter wereld. Geduldig wacht deze predator op zijn prooi en slaat dan genadeloos toe. Weinig mensen die hem zijn ‘tegengekomen’ kunnen het navertellen. D…
Was de Tyrannosaurus rex een jager of een aaseter?

Was de Tyrannosaurus rex een jager of een aaseter?

De Tyrannosaurus rex spreekt tot de verbeelding en was de grootste hagedis die de wereld ooit gekend heeft. Het is dan ook geen wonder dat hij vaak een hoofdrol vervult in monster- en fantasy-films. I…
Waarom praten de goden niet meer?

Waarom praten de goden niet meer?

De oude Grieken en Romeinen vroegen de goden om raad in netelige kwesties. Dat gebeurde veelal via intermediairs. En met een goede reden. In de voorafgaande periode waren de stemmen van deze bovennatu…
Gepubliceerd door Orion op 29-12-2013, laatst gewijzigd op 24-05-2023. Het auteursrecht (tenzij anders vermeld) van deze special ligt bij de infoteur. Zonder toestemming van de infoteur is vermenigvuldiging verboden.

Bronnen en referenties