Medische weetjes: Allerlei wetenswaardigheden over de biologie van de mens

Soorten injecties – van subcutaan tot intramusculair

Ruim honderdvijftig jaar geleden vond de Schot Alexander Wood de holle naald uit. Decennia later was het de Fransman Pravaz die na lang experimenteren de injectiespuit voor het voetlicht bracht. Het i…

Braaksel – wat kun je eraan aflezen?

Bij braken keert de maag zich om, zo wordt gezegd. In feite zijn het antiperistaltische bewegingen van de maag en de slokdarm, waardoor de voedselbrij omhoog wordt gestuwd. De braakneiging zelf wordt…

Ibuprofen gevaarlijk in combinatie met andere medicijnen

Ibuprofen is een effectieve pijnstiller en verkrijgbaar onder veel merknamen, zoals Nurofen en Advil. Voor ibuprofen onder de 600 mg kunt u zonder recept bij de drogist terecht. Dat geldt overigens oo…

Hypodermoclyse (subcutane vochttoediening) – werkwijze

Hypodermoclyse wil zeggen het toedienen van vocht in het onderhuids bindweefsel, ofwel subcutaan. Deze methode wordt gebruikt bij lichte tot matige dehydratie (uitdroging) en als orale vochtopname nie…

Kortademig bij geringe inspanning (dyspnoe d'effort)

De oorzaak van kortademigheid (dyspnoe) is in de meeste gevallen te vinden in de luchtwegen of longcirculatie. Dyspnoe kan sluipend ontstaan, maar ook in korte tijd, zoals bij een luchtwegvernauwing d…

Pas op met diclofenac

De keuze aan pijnstillers is enorm. De meest gebruikte is paracetamol. Maar stel dat paracetamol niet echt meer helpt? Vaak wordt dan gekozen voor diclofenac. Ook bij hoofdpijn. Dat kan een gevaarlijk…

Hartritmestoornissen – onregelmatige hartslag

De normale hartslag is regelmatig. Als het tijdsverloop tussen twee polsslagen niet gelijk is, spreekt men van een onregelmatige pols. Dit houdt doorgaans verband met de ademhaling (respiratoire aritm…

De fysieke dood – lijkvlekken en circulatievlekken

De dood treedt in zodra alle functies van de vitale organen, zoals het hart en de hersenen, op onomkeerbare wijze zijn uitgevallen. Het vaststellen van de dood maakt deel uit van de thanatologie, ofwe…

Is saridon een veilig alternatief voor NSAID's?

De consument kan kiezen tussen veel pijnstillers, zoals diclofenac en ibuprofen, ofwel de NSAID's. En natuurlijk het vertrouwde paracetamol. Sommigen vinden het overdreven om ze gevaarlijk te noemen,…

Bloedonderzoek – vingerprik, venapunctie en astrup

Bloed heeft een transportfunctie, houdt mede het interne milieu (weefselvocht) constant en speelt een belangrijke rol in de afweer. Bloed stroomt door vrijwel alle weefsels en is het belangrijkste ver…

Polsslag (pols) onder de loep – frequentie

De polsslag is een belangrijke medische informatiebron. Aan de techniek van het pols voelen, en het op de juiste wijze interpreteren van de hartpuls in de spaakbeenslagader, wordt in de verpleging en…

Vaak een bloedneus – gevaarlijk of alleen hinderlijk?

Een bloedneus kan veel oorzaken hebben, variërend van neuspeuteren, kou, hoge bloeddruk en aderverkalking. In de meeste gevallen is een bloedneus echter onschuldig van aard. Bij jonge mensen is dan va…

Anatomie & fysiologie in 10 stappen – het maag-darmkanaal

De spijsvertering vindt plaats in het maag-darmkanaal. Het doel ervan is om het voedsel zodanig te veranderen dat de voedingsstoffen in het bloed kunnen worden opgenomen. Dit wordt het 'verteringsproc…

Pleuritis (borstvliesontsteking) – symptomen en behandeling

Pleuritis (borstvliesontsteking) is een symptoom, ofwel de complicatie van een onderliggende aandoening. Gekenmerkt door kortademigheid en pijn bij het ademen en hoesten. Doorzuchten is vrijwel onmoge…

Anatomie & fysiologie in 10 stappen – lever en galwegen

De lever ligt rechts in de bovenbuik, tegen het middenrif aan, en weegt ongeveer 1500 gram. De poortader vervoert het zeer voedingsrijke bloed van de darmen naar dit grootste orgaan in de buikholte, w…

Ademhaling tellen en observeren

In rust verloopt de normale ademhaling moeiteloos, geruisloos en vrijwel onbewust. Dit grotendeels autonome proces is onderhevig aan tal van fysiologische processen die niet onder invloed staan van de…

Polsslag (pols) onder de loep – gelijkmatigheid

Het hart is een trouwe bondgenoot van het lichaam en klopt tot de laatste ademsnik. Toch heeft de hartspier, zoals alle spieren, rust nodig om na elke hartenklop te kunnen herstellen. De hartspier moe…

Eerste hulp bij snij- en steekwonden

Van de snij- en steekwonden is de steekwond het meest berucht. De vaak kleine insteekopening doet in veel gevallen vermoeden dat het wel meevalt, hoewel er dieper in het lichaam zenuwen, slagaders of…

Dit gebeurt er als je braakt

Braken is een reflex. Men kan die reflex tot op zekere hoogte onderdrukken, maar daarna is er geen houden meer aan en moet 'alles eruit'. De zogenaamde 'point of no return' is onverbiddelijk. Vanaf da…

Het verraderlijke syndroom van Adams-Stokes

Het syndroom van Adams-Stokes kenmerkt zich door een plotseling en veelal kortdurend bewustzijnsverlies, waarbij de pols niet voelbaar is en de bloeddruk drastisch is gedaald. Karakteristiek is bovend…

Heesheid kan ernstige oorzaak hebben

Iedereen is wel eens hees of schor. Bijvoorbeeld na lang en hard praten. Of na een avondje stappen en tijdens een verkoudheid. Kinderen kunnen zich letterlijk schor schreeuwen. In het gros van de geva…

De kniepeesreflex – zo werkt dat

Het menselijk lichaam telt talloze reflexen. De kniepeesreflex is er een van. Vrijwel iedereen kent dit wonderlijke mechanisme, waarbij het onderbeen met behulp van een reflexhamer plotseling een wipp…

Etoricoxib – een krachtige pijnstiller bij artrose

Etoricoxib behoort tot de groep selectieve NSAID’s en is een COX-2-remmer. Het middel heeft een pijnstillende, koortsverlagende en ontstekingsremmende werking. Het wordt in hoofdzaak voorgeschreven bi…

Bloeddruk meten en begrijpen – systole en diastole

Het hart en de bloedvaten vormen een gesloten systeem waar druk op staat, enigszins vergelijkbaar met een cv-ketel die het water naar de radiatoren pompt en aldus een gesloten circuit vormt. In klinis…

Eerste hulp bij elektriciteitsletsel (hoog- en laagspanning)

Elektriciteit is dodelijk. Wie aan de stroom ‘blijft hangen’ kan diverse letsels oplopen, variërend van brandwonden tot een hartstilstand. Veel elektriciteitsongevallen komen thuis voor, zoals tijdens…

Longabces – verraderlijk en vaak destructief

Bij een longabces treedt pusvorming (verettering) op, waarbij zich een holte in het longweefsel vormt. Soms is de oorzaak een verwaarloosde pneumonie. Een abces door een longontsteking als gevolg van…

Ademhalingsstoornissen – Cheyne Stokes-ademhaling

Ademen gaat vanzelf, zo lijkt het. Toch is elke in- en uitademing het resultaat van een ingewikkeld fysiologisch en chemisch proces. Het ademhalingscentrum in de hersenen en de zuurgraad (pH) van het…

Eerste hulp bij bloedende spataderen (varices)

Spataderen, of varices, zijn uitgezette aderen (venen) waarvan de aderkleppen meestal niet goed meer functioneren. Varices komen vooral in de benen voor, vaak na een trombose. Naast het negatieve esth…

Warmtestuwing en hitteberoerte – wie zijn er gevoelig voor?

Het kan gebeuren op een warme dag tijdens het joggen of spitten in de tuin: warmtestuwing met uitputting in het kielzog. Ernstiger is de warmteshock ofwel hitteberoerte, waarbij men bewusteloos kan ra…

Centrale en perifere cyanose (blauwzucht)

Wie wel eens in berggebieden is geweest, en daar een tijdlang kou heeft geleden, weet wellicht uit eigen ervaring wat cyanose is. De handen en voeten krijgen een blauwige kleur doordat de weefsels mee…

Na een hartinfarct – hoe pak je je leven weer op?

Een hartinfarct wil zeggen een verminderde bloedtoevoer naar de hartspier doordat een of meer kransslagaderen geheel of gedeeltelijk zijn afgesloten, onder andere door een bloedstolsel dat zich vormt…

Besmetting of infectie?

Micro-organismen of microben zijn levende wezens en alleen door een microscoop zichtbaar, zoals de naam eigenlijk al verklapt. Men rekent voor het gemak ook de virussen tot die groep, hoewel de wetens…

Edoxaban (Lixiana) – bloedverdunner bij boezemfibrilleren

Edoxaban (Lixiana) is een bloedverdunner of antistollingsmedicijn dat ervoor zorgt dat het risico op stolselvorming in het bloed vermindert. Het middel wordt om die reden voorgeschreven bij verschille…

Oorzaken van pijn – galsteen, niersteen en ileus (kolieken)

Een koliek is een zeer heftige, plotseling optredende pijnaanval. Kolieken komen doorgaans golfsgewijs en de pijn is meestal zo venijnig dat de patiënt verkrampt. De instinctieve bewegingsdrang is onb…

Anatomie & fysiologie in 10 stappen – de nieren

De nieren zijn essentieel voor de verwijdering van afvalstoffen die vrijkomen bij onder andere de eiwitstofwisseling, zoals de stikstofproducten ureum, kreatinine en urinezuur, maar ook sulfaten en fo…

Mineralengebrek – klachten, symptomen en aandoeningen

Veel anorganische stoffen zijn essentieel voor de biochemische processen in het lichaam. Een goed voorbeeld daarvan is het ijzer in de hemoglobine van de rode bloedcellen. Het gebit en de botten hebbe…

Vitaminegebrek – klachten, symptomen en aandoeningen

Vitaminen zijn organische verbindingen, ook wel micronutriënten genoemd. Ze zijn elke dag in kleine hoeveelheden nodig om het lichaam goed te laten functioneren. Op enkele uitzonderingen na kan het li…

Zo wordt de lichaamstemperatuur geregeld

Dankzij de relatief hoge lichaamstemperatuur verloopt de stofwisseling optimaal en gaat alles wat men in het dagelijks leven onderneemt sneller en doelmatiger. De warmbloedige mens is in zijn doen en…

Longemfyseem – een sluipende ziekte

Toenemende kortademigheid is een belangrijk symptoom van longemfyseem. In het eindstadium van deze aandoening hapt de patiënt letterlijk naar lucht, waarbij hij de schouders optrekt om de ademhaling t…

Stoornissen in de cellulaire zuurstofvoorziening

Het functioneren van alle lichaamssystemen is gericht op de cellulaire stofwisseling. De cellen zijn immers de bouwstenen van het lichaam. De aanvoer van zuurstof is in dat opzicht van wezenlijk belan…

Anatomie & fysiologie in 10 stappen – het hart

Het hart gunt zich alleen rust tussen twee slagen in. In die korte periode moet de hartspier zich herstellen van zijn noeste werk. Het hart – onze trouwste bondgenoot – pompt bij elke contractie 50-10…

Zo wordt de bloeddruk geregeld

Bloeddruk is de druk die het bloed uitoefent op de vaatwand, ofwel de druk waaronder het bloed door het gesloten bloedvatenstelsel wordt gestuwd. In het klinisch spraakgebruik wordt daar echter de dru…

Zo ontstaat een kwaadaardige tumor

Een gezwel of tumor (neoplasma) is het gevolg van abnormale celgroei, waarbij de celdeling op ongecontroleerde wijze plaatsvindt. Woekering wil zeggen dat de betreffende 'celklompen' de normale anatom…

Zo ontstaat bloedarmoede (anemie)

Elke minuut worden er miljoenen rode bloedlichaampjes (erytrocyten) aangemaakt. In combinatie met de vorming van trombocyten en leukocyten gaat het om een astronomisch aantal bloedcellen, nog afgezien…

Zo ontstaan nierstenen

Een te geringe urineproductie is een van de vele oorzaken van kristallisaties – ofwel nierstenen – in de urinewegen. De symptomen zijn afhankelijk van de plaats waar zich de steen bevindt. Een typisch…

Zo ontstaat een steenpuist

Stafylokokken zijn de veroorzakers van steenpuisten. Het is een ernstige infectie die altijd in een haarzakje of talgklier ontstaat. Kenmerkend voor een steenpuist is het harde infiltraat – vandaar de…

$Eerste hulp bij een gekneusde of gebroken rib (ribfractuur)$

Eerste hulp bij een gekneusde of gebroken rib (ribfractuur)

Een gekneusde of gebroken rib (ribfractuur) komt nogal eens voor. Doorgaans na een val of een klap tegen de ribbenkast. Stomp geweld is berucht. De heftige pijn heeft dan een oppervlakkige ademhaling…

Extra foliumzuur – aanbevolen hoeveelheid en overdosis

Bij een gevarieerd voedingspatroon hebben gezonde mensen voldoende foliumzuur in het lichaam voor drie maanden. Niettemin kan bij een gebrekkige voeding al snel de ondergrens in de serumspiegel worden…

Illusie en illusionaire vervalsing

In de psychiatrie komen illusies en illusionaire vervalsingen regelmatig voor bij mensen met psychosen en intoxicaties. De drugsroes is daarvan een karakteristiek voorbeeld. Maar deze schijnwerkelijkh…

De harttonen beluisteren en interpreteren

Harttonen spreken tot de verbeelding. Met een stethoscoop hoort men het hart duidelijk kloppen, als een machine die van geen ophouden weet, die buiten de wil om werkt en een eigen leven leidt. De stet…

Fysiologie van de ademhaling – de adembewegingen

De adembewegingen vormen samen met de longblaasjes en de ventilatoire ruimten (longcapaciteit) een hecht driemanschap. Naast tal van andere fysiologische factoren zijn het vooral deze aspecten die een…

Medicijnen voor hart en bloedvaten – ACE-remmers

ACE-remmers worden vaak voorgeschreven bij onder andere hoge bloeddruk, hartfalen en na een hartinfarct. Bekende voorbeelden daarvan zijn perindopril en captopril. Deze geneesmiddelen verwijden de blo…

Fysiologie van de ademhaling – de longcapaciteit

Een volwassene ventileert bij een rustige, normale ademhaling 300-500 ml lucht per ademteug. De ademfrequentie schommelt tussen de 12 en 15 ademteugen per minuut. Men kan echter veel dieper in- en uit…

Leverfalen of leverinsufficiëntie – acuut en chronisch

Leverfalen, ofwel ernstige leverinsufficiëntie, kan binnen een zeer kort tijdsbestek fataal zijn of een chronisch verloop hebben, bijvoorbeeld door een sluipende leverziekte. In beide gevallen zijn de…

Minder bekende oorzaken van bloedarmoede (anemie)

Bloedarmoede is een aandoening waarbij het hemoglobinegehalte in de erytrocyten of het aantal rode bloedcellen per mm³ verlaagd is. Ook kan een combinatie van beide factoren een rol spelen bij het ont…

Extra vitamine B3 – aanbevolen hoeveelheid en overdosis

Vitamine B3, vaak in een adem genoemd met nicotinezuur, associeert men doorgaans onbewust met de giftige stof nicotine in tabak, waardoor de term minder frequent wordt gebruikt. In dat opzicht is niac…

Een ongezonde hoest

Iedereen kent dat hoestje wel. Is het niet bij zichzelf dan wel bij anderen. Vaak kuchen terwijl men niet verkouden is, soms met een stevige hoest of rochel. Het is de beruchte rokershoest met als com…

Zo geneest een snijwond (chirurgische wond)

Een snijwond is ideaal om te hechten en wordt ook wel chirurgische wond genoemd, vergelijkbaar met een operatiewond die gladde, scherp begrensde randen heeft. Snijwonden ontstaan door een scherp voorw…

Pols opnemen – werkwijze

Pakweg elke seconde trekken de hartkamers samen en wordt het bloed met kracht in de longslagader en aorta gestuwd. Door deze druk rekken de slagaderlijke wanden uit terwijl de bloedgolf zich voortplan…

Medicijnvergiftiging (overdosis) – paracetamol

Paracetamol is een pijnstiller en koortsverlager, een zelfzorgmedicijn dat in Nederland en België massaal wordt geslikt. Het middel is relatief veilig. Althans vergeleken met bijvoorbeeld de NSAID's,…

Blij met uw kunstgebit?

Veel mensen zullen 'nee' antwoorden op die vraag. Zeker als ze nog moeten wennen aan het kunstgebit. Wellicht geldt dat ook voor u. Het wordt al makkelijker als u binnenkort voor de tweede of derde ke…

Bedreigd en gebeten door een adder (eerste hulp)

Als u graag door bos en hei wandelt, vraagt u zich ongetwijfeld op enig moment af of er adders rondkruipen. Met name als het wandelpad door hoog gras slingert of door zanderige gebieden voert. Slangen…

IJzer en bloedarmoede (anemie) – de cijfers

Bij bloedarmoede is het hemoglobinegehalte (Hb) gedaald en/of het aantal rode bloedlichaampjes verminderd. In sommige gevallen is deze vermindering evenredig aan de daling van het hemoglobinegehalte,…

Pernicieuze anemie door de eeuwen heen

De klinische symptomen van pernicieuze anemie lijken in het beginstadium op andere vormen van bloedarmoede. In een latere fase volgen ernstige neurologische verschijnselen doordat het zenuwstelsel gel…

Rosacea en couperose – oorzaken, symptomen en behandeling

Van alle soorten huiduitslag komen rosacea en de verschillende soorten acne het meest voor. Kenmerkend bij rosacea is de doorgaans persistent rode huidskleur in combinatie met pukkeltjes en puistjes o…

Polsslag (pols) onder de loep – regelmaat

Aan de polsslag zijn tal van aspecten te onderscheiden, zoals frequentie, regelmaat en vaatspanning. Een onregelmatig hartritme kan gepaard gaan met extrasystolen, ofwel extra slagen van de hartkamers…

Boezemfibrilleren en acetylsalicylzuur cardio (aspirine)

Boezemfibrilleren is een hartritmestoornis die onbehandeld nogal wat complicaties kan veroorzaken. Een van de risico’s van deze geleidingsstoornis van elektrische impulsen in de hartspier is de vormin…

Het principe van de bloedsomloop (hart en vaatstelsel)

Het belangrijkste doel van de bloedsomloop is het transport van het bloed door het lichaam. Het hart is de pomp die het rode levensvocht door de bloedvaten stuwt. Aldus wordt elke lichaamscel verzorgd…

Angina pectoris (hartkramp), vaak een stille voorbode

Angina pectoris is een pijnsyndroom dat verschillende gradaties kent, doordat de hartspier op enig moment onvoldoende zuurstof krijgt aangeleverd. Angina pectoris wordt ook wel 'hartkramp' of ‘pijn op…

Pas op met aspirine

Als zelfzorgmedicijn is aspirine naast paracetamol, diclofenac en ibuprofen de pijnstiller waar vaak naar gegrepen wordt. Er kleven echter veel nadelen aan aspirine. Juist omdat het een zelfzorgmiddel…

Wie is bang voor de huisspin?

Je krijgt hartkloppingen van schrik. De paniek slaat toe zodra je een dikke, zwarte huisspin op de sneeuwwitte muur van je woonkamer ziet. In je lichaam komt dan een reeks van chemische reacties op ga…

Pas op met de fopspeen

Over het gebruik van de fopspeen zijn de meningen verdeeld. De voordelen ervan variëren volgens velen van een ‘kalme baby’ tot het ‘voorkomen van wiegendood’. Toch liegen de vastgestelde nadelen er ni…

Fysiologie van de ademhaling – de longblaasjes (alveoli)

Dankzij de longen kan het lichaam zuurstof uit de lucht opnemen en kooldioxide afgeven. Deze gaswisseling (diffusie) vindt in de longblaasjes plaats, waarvan elke long er gemiddeld ruim 150 miljoen he…

Cholesterolverlagers zijn slecht voor het geheugen

Cholesterolverlagers worden vaak voorgeschreven als andere maatregelen nauwelijks helpen, zoals voldoende bewegen en een cholesterolarm dieet. Toch is het belangrijk om statines alleen als laatste red…

Neusfurunkel (steenpuist) – behandeling en complicaties

Een steenpuist, ofwel furunkel, is al vervelend genoeg. Als die ook nog op of in uw neus zit, zou u zich het liefst willen verbergen voor de mensheid tot het ‘monster’ verslagen is. Wees gerust, een n…

Blaaskanker is geen doodvonnis

Elk jaar wordt bij duizenden mensen blaaskanker geconstateerd. In het merendeel van de gevallen betreft het een slijmvliestumor. De mate van kwaadaardigheid wordt uitgedrukt in stadia met behulp van h…

Ontlasting – wat kun je eraan aflezen?

Ontlasting blijft over aan het einde van de lange weg die het voedsel in het spijsverteringskanaal aflegt. Er valt veel aan af te lezen wat in klinische omstandigheden van belang is om te weten, zoals…

Flauwvallen (syncope) niet altijd onschuldig

Flauwvallen (syncope) mag niet in één adem worden genoemd met ‘shock’. De oorzaken van flauwvallen zijn doorgaans minder ernstig en het bewustzijnsverlies is kortdurend. Bij flauwvallen is er eveneens…

Wat is een waan?

In de psychiatrie komen wanen vaak voor, zoals bij (vergiftigings)psychosen en schizofrenie. Ook arteriosclerose bij ouderen en alcoholisme/drugsmisbruik veroorzaken wanen. Mensen met een waan, ofwel…

De fascinerende bloedcellen – kenmerken en functie

Het bloed stroomt door bloedvaten met een totale lengte van ruim 100.000 kilometer. Een afstand die bijna niet te bevatten is. Elke mm³ bloed bevat miljoenen rode bloedlichaampjes, die het bloed die t…

Framboesia – een zeldzame importziekte

In tropische gebieden komt framboesia veel voor. Met name in West- en Centraal-Afrika. De besmetting vindt veelal plaats door huidcontact (of insecten) en de verwekker is verwant aan de bacterie die s…

De fysieke dood – lijkstijfheid (rigor mortis)

Thanalogie is de leer van de doodsverschijnselen. Naast de postmortale lijkvlekken is lijkstijfheid een van de vele verschijnselen die na de fysieke dood optreden. De dood is wetenschappelijk gezien e…

Eerste hulp bij een open buikwond (scherp buiktrauma)

Open buikwonden ontstaan door allerlei oorzaken, zoals een verkeersongeval, een messteek of schotwond tijdens een straatruzie of simpelweg door een ongelukkige valpartij in huis. In principe is een sc…

Gezondheid, ziekte en zorgverlening – de definities

Als twee begrippen elkaar uitsluiten, dan zijn het wel 'ziekte' en 'gezondheid'. Intuïtief weet men dat ze elkaar niet verdragen. Maar alles is relatief. Persoonlijke ervaringen omtrent ziekte en gezo…

Extra vitamine B6 – aanbevolen hoeveelheid en overdosis

Vitamine B6 (pyridoxine) oefent met name invloed uit op de eiwitstofwisseling, maar is ook noodzakelijk voor de aanmaak van hormonen en een goed functionerend immuunsysteem. Tekorten willen wel eens o…

Dreigend hartinfarct – de eerste signalen

Pijn op de borst, of angina pectoris, is vrijwel altijd het gevolg van inspanning. Zodra deze aanvallen ook in rust voorkomen, wordt de angina pectoris ‘instabiel’ genoemd. Angina pectoris is een symp…

Extra vitamine C – aanbevolen hoeveelheid en overdosis

Vitamine C (ascorbinezuur) geeft de weerstand een boost en zit in verse groenten en fruit. Het lichaam heeft dit micronutriënt in verhoogde mate nodig bij infecties, koorts en bloedingen. Vitamine C i…

Atorvastatine – een effectieve cholesterolverlager

Atorvastatine verlaagt het lipidegehalte (cholesterol en triglyceriden) in het bloed. Het is een van de vele soorten cholesterolverlagers die de arts tot zijn beschikking heeft. Atorvastatine (Lipitor…

Zorgeloze vliegreis – voorkom reisziekte, jetlag en trombose

Talloos zijn de tips om een vliegreis zo aangenaam mogelijk te maken. Steeds meer mensen vliegen om (goedkoop) op de vakantiebestemming te komen. Door de mondialisering moeten zakenmensen vaker gebrui…

Metformine bij suikerziekte (diabetes type 2)

Metformine wordt vooral voorgeschreven bij diabetes type 2. Het middel behoort tot de groep biguaniden, die het glucosegehalte in het bloed verlagen. Metformine biedt uitkomst bij wat vroeger ouderdom…

Hoe heilzaam is baunscheidtieren (Baunscheidttherapie)?

Baunscheidtieren is een opvallende, alternatieve geneeswijze van de Duitse arts Carl Baunscheidt uit de 19de eeuw. Velen zullen nog nooit van die therapie gehoord hebben. Met bepaalde oliën en een met…

Roken en hartklachten – waarom rookt u nog?

Tijdens het roken van een sigaret, pijp of sigaar versnelt de hartslag, stijgt de bloeddruk, raken de bronchiën verstopt en verdringt koolmonoxide de zuurstof die zich na elke ademteug aan de rode blo…

De tseetseevlieg – overbrenger van de slaapziekte

De tseetseevlieg brengt de dodelijke slaapziekte (trypanosomiasis) over. Minder bekend is dat ook de huisvlieg en de stalvlieg verwant zijn aan de tseetseevlieg. De steek is zeer pijnlijk en de ziekte…

Eerste hulp (EHBO) bij extreme alcoholvergiftiging

Alcohol onderdrukt het centrale zenuwstelsel. Medisch gezien is het een dempend middel en bovendien verslavend. Zoals ook tabak, drugs maar ook het onschuldige kopje koffie verslavend zijn. Van alle i…

Stress en hartklachten – 5 tips voor een rustiger leven

Stress is een gevleugeld woord. Het wordt te pas en te onpas gebruikt als oorzaak van allerlei klachten en kwalen. Niettemin staat deze tijd in het teken van gejaagdheid, drukte, 'sociaal van alles mo…

Altijd die verstopte neus

Een verstopte neus is hinderlijk, maar ook ongezond. Een verkoudheid gaat er vrijwel altijd mee gepaard. Je krijgt een droge keel en hoofdpijn, want je wordt gedwongen om door de mond te ademen. In ve…

Blaaspoliepen kunnen verraderlijk zijn

Een blaaspoliep is gesteeld en soms 'goedaardig', hoewel over dat begrip de meningen verdeeld zijn. De groei van het gezwel beperkt zich vaak tot het slijmvlies. Bloed plassen is een veeg teken, een s…

Eerste hulp bij oorpijn – voorwerp of insect in het oor

Oorpijn kan veel oorzaken hebben, zoals oorletsel als gevolg van een trauma. Een van de meest voorkomende oorkwalen bij kinderen en volwassen is echter een verstopte buis van Eustachius door een keelo…

Altijd die vervelende hoofdpijn

Hoofdpijn is geen ziekte. Het is een symptoom. Hoofdpijn in al zijn uitingen vormt een van de meest voorkomende, maar ook meest verwarrende klachten. Juist omdat de oorzaken zo talrijk kunnen zijn. Va…

Het darmbad, een darmreinigingskuur – is het heilzaam?

Het darmbad is een darmreinigingskuur en een alternatieve geneeswijze, waarbij opgehoopte gifstoffen in het spijsverteringskanaal worden weggespoeld. Het is dus een hydrotherapie, die in sommige alter…

Anatomie & fysiologie in 10 stappen – de huid

De huid lijkt slechts een beschermende bedekking van het lichaam. Maar de schijn bedriegt. Bij nadere beschouwing blijkt dat dit orgaan net zo ingewikkeld is als bijvoorbeeld de longen of de nieren en…

De (vrijwel) onontkoombare zwangerschapsmisselijkheid

Ongeveer 75 procent van alle zwangere vrouwen heeft in meer of mindere mate last van zwangerschapsmisselijkheid. Het is een bijna onontkoombaar verschijnsel. De symptomen kunnen individueel zeer versc…

Altijd die vervelende blaasontsteking (cystitis)

Een blaasontsteking (cystitis) is zeer hinderlijk. Plassen doet pijn en gaat gepaard met een branderig gevoel in de onderbuik. Verder kan men soms de plas niet ophouden (incontinentie). Ook koorts of…

Eerste hulp bij overbelaste spieren en gewrichten

Wie gewend is om elke dag een blokje om te lopen zal bij een wandeling van 25 kilometer zonder de juiste opbouw en voorbereiding spierpijn en gewrichtsklachten krijgen. Spieren, pezen en gewrichten mo…

Eerste hulp bij acute blindedarmontsteking (appendicitis)

Een blindedarmontsteking, of appendicitis, is een ontsteking van het wormvormig aanhangsel (appendix) van het coecum. De uitdrukking 'ontsteking van de blindedarm' is dus feitelijk onjuist, maar sinds…

Geelzucht (icterus) is vaak een ernstig symptoom

Bij geelzucht is de huid gelig van kleur. Vooral het oogwit is gevoelig voor die verkleuring. Men ziet het soms ook bij pasgeborenen. Is het gevaarlijk? Welke oorzaken kunnen eraan ten grondslag ligge…

Steenpuist (furunkel) in het oor

Met een steenpuist (furunkel) in het oor voelt men zich een paria. Het is net zo vervelend en opvallend als een neusfurunkel. En sociaal zeer afstotend. Wie elke dag op pad moet, zou dan ook het liefs…

Boezemfibrilleren en boezemflutter

Boezemflutter wordt ook wel boezemfladderen genoemd. Deze hartritmestoornis is nauw verwant aan boezemfibrilleren (atriumfibrilleren) en moet eveneens zo snel mogelijk behandeld worden. De complicatie…

Eerste hulp (EHBO) bij een epileptische aanval

Een epileptische aanval kan tal van oorzaken hebben. Variërend van stofwisselingsstoornissen tot infecties van het centrale zenuwstelsel, zoals meningitis. Of een hersentumor. Een zogenaamde grand mal…

De ingenieuze werking van het hart

Het hart bestaat uit twee holle spieren, gescheiden door een bindweefselring die zich tussen de boezems (atria) en de kamers (ventrikels) bevindt. Dit orgaan is de motor van de bloedsomloop en – volge…

De vele oorzaken van agranulocytose (neutropenie)

Agranulocytose wil zeggen dat het aantal (neutrofiele) granulocyten in het perifere bloed extreem laag is. Granulocyten zijn witte bloedcellen die een belangrijke rol vervullen in de afweer. Bij een t…

Hallucinaties – wat zijn dat?

Een hallucinatie is een waarnemingsstoornis. Het betreft een gewaarwording die niet berust op een zintuiglijke prikkel en die door de patiënt zeer hardnekkig als volkomen waar wordt beschouwd. Aan de…

Zo ontstaat geelzucht (icterus)

Geelzucht (icterus) treedt op wanneer de serumconcentratie bilirubine in het bloed meer dan 1,5 mg per 100 ml bedraagt. Ophoping of cumulatie van bilirubine geeft de huid en slijmvliezen een gelige ti…

Extra vitamine B2 – aanbevolen hoeveelheid en overdosis

Riboflavine of lactoflavine maakt deel uit van een groep van minstens twaalf B-vitaminen. Niet alle vitaminen uit dit 'complex' zijn even belangrijk voor de menselijke fysiologie. Vitamine B2 vervult…

Het (chronische) verloop van een ziekte

Ziekte is de tegenpool van gezondheid. Het is een verstoring van de homeostase, ofwel een uit evenwicht geraken van de biologische en zelfregulerende fysiologische krachten of systemen. Van veel ziekt…

Soorten acne – van jeugdpuistjes tot beroepsacne

Acne is een verzamelnaam voor talrijke soorten pukkels, puistjes en andere huidaandoeningen. Kenmerkend is dat acne tot de ziekten van de talgklieren wordt gerekend. Jeugdpuistjes (acne vulgaris) vorm…

Elektrocardiogram (hartfilmpje) – de ecg-toppen

Wie met hartklachten naar de huisarts gaat, of doorgestuurd wordt naar de cardioloog, zal er vrijwel meteen mee kennismaken: het ecg of elektrocardiogram, ook wel hartfilmpje genoemd. Elektroden meten…

Zo ontstaan jeugdpuistjes (acne vulgaris)

Veel mensen herinneren zich nog goed dat ze in de puberteit jeugdpuistjes (acne vulgaris) hadden. Net als de mogelijk traumatische ontdekking van die pukkeltjes en de verwoede en vaak vergeefse poging…

Medicijnen voor hart en bloedvaten – diuretica (plaspillen)

Diuretica (plaspillen) worden vaak voorgeschreven bij onder andere chronisch hartfalen en hoge bloeddruk. De werking ervan is doorgaans zeer effectief. Plaspillen verminderen immers het bloedvolume, v…

Altijd last van zweetvoeten – minder bekende oorzaken

Zweetvoeten zijn zeer hinderlijk en sociaal bepaald niet geaccepteerd. Er zijn tal van onderliggende oorzaken, zoals het dragen van schoenen die niet goed ventileren. Zweetvoeten vormen een voedingsbo…

Altijd die vervelende obstipatie – tips tegen verstopping

Wanneer is er sprake van obstipatie? Dat is individueel zeer verschillend. Veel mensen zeggen ‘verstopt’ te zijn als ze een dag niet naar het toilet zijn geweest. Voor anderen is driemaal per week vol…

Zwarte weduwe – giftige spin met ijzersterk web

De zwarte weduwe (Latrodectus mactans) is een webspin, waarvan de naam het ergste doet vermoeden voor het mannetje. In veel gevallen verorbert ze hem na de paring. Deze kogelspin heeft een zeer slecht…

Nekpijn of stijve nek – tips & adviezen

Nekpijn, een stijve nek, moeilijk het hoofd kunnen draaien – het zijn veelgehoorde klachten. Menigeen die wel eens 'op de tocht' heeft gezeten, weet daar alles van. Niettemin kunnen de oorzaken van ne…

Eerste hulp (EHBO) bij een schotwond

Schotwonden zijn in de meeste gevallen zeer traumatisch, afhankelijk van het vuurwapen en de plaats en impact van de verwonding. Doorgaans veroorzaken kogels veel schade aan de weefsels, vaak met dode…

De ziekte van Alzheimer begint in de darm

De ziekte van Alzheimer is de meest voorkomende vorm van dementie. Over het ontstaan van deze aandoening is inmiddels veel bekend, maar over de precieze oorzaak tast men nog in het duister. Nieuwe ond…

Borstvoeding? Zo stimuleer je de melkproductie

Na de geboorte van je kindje duurt het enkele dagen voordat de melkproductie goed op gang komt. Natuurlijk wil je daarna dat de productie op peil blijft. En dat is lang niet altijd even makkelijk. Dez…

Leververvetting (steatose) en levercirrose door alcohol

Leververvetting (steatose) waarbij alcohol in het spel is – door alcoholmisbruik of gewoontedrinken – kan kortdurende of chronische leverbeschadiging tot gevolg hebben. Af en toe 'heel veel' drinken v…

Foliumzuur en zwangerschap: eet niet te veel fruit!

Foliumzuur. Als u er voldoende van binnenkrijgt, verlopen allerlei lichaamsprocessen vlekkeloos. Foliumzuur, ofwel vitamine B11, zit in donkergroene bladgroenten, maar ook ook in orgaanvlees, zoals le…

Acute en ‘verborgen’ symptomen van lawaaidoofheid

Slechthorendheid kan ontstaan door langdurige blootstelling aan lawaai. In veel gevallen is de gehoorschade permanent. Lawaaidoofheid kan echter ook veroorzaakt worden door intens harde, maar zeer kor…

Borstvoeding: de 10 belangrijkste vragen

Geeft u borstvoeding? U hebt dan voor de meest natuurlijke vorm van voeden gekozen. Toch komen er ongetwijfeld allerlei vragen in u op. Tien belangrijke kwesties zijn op een rijtje gezet. De tips voor…

Aorta-aneurysma – verraderlijke aandoening van de vaatwand

Bij een aorta-aneurysma is een deel van de grote lichaamsslagader vergroot of uitgezet door een verzwakking van de vaatwand. Als gevolg van de bloeddruk zet het verzwakte gedeelte uit. Er vormt zich d…

Medicijnen voor hart en bloedvaten – bètablokkers

Bètablokkers worden voorgeschreven bij hartritmestoornissen, hoge bloeddruk en tal van andere hart- en vaataandoeningen. Ze vertragen de hartslag, waardoor het hart minder zuurstof nodig heeft. Aldus…

Papilloma inversum – een gezwel dat lijkt op de neuspoliep

Het zeldzame papilloma inversum is een goedaardige tumor die in de neus maar bijvoorbeeld ook in de urinewegen kan voorkomen. Het gezwel is soms wratachtig van structuur, maar kan in bepaalde stadia o…

De sluipende symptomen van levercirrose

Levercirrose staat in het teken van onherstelbare leverschade, doorgaans in de latere stadia van leverziekten en virusinfecties. Bij levercirrose vormt zich bindweefsel rondom de levercellen, de galwe…

Obstipatie – oorzaken en complicaties

Wat erin gaat, komt er ook weer uit. Dat klinkt bijna als een wet van Newton. Veel mensen hebben echter grote moeite met die uitspraak. Zij ervaren namelijk het tegendeel: obstipatie. Ook wel constipa…

Zo verbeter je je lichaamshouding – tips & adviezen

Een correcte lichaamshouding maakt altijd en overal een goede indruk. Het is een manier van zichzelf presenteren, wat veel zegt over de persoonlijkheid. Een verkeerde lichaamshouding zegt eveneens vee…

Hondsdolheid (rabiës) – symptomen bij mens en dier

Hondsdolheid (rabiës) heeft een virus als veroorzaker en tast het zenuwstelsel aan. Honden, vossen, katten, maar ook vleermuizen en muizen fungeren als overdragers. In principe alle dieren die kunnen…

Bof (parotitis epidemica) – een onschuldige kinderziekte?

Bof (parotitis epidemica) wordt veroorzaakt door een paramyxovirus. Deze virale infectieziekte behoort tot de besmettelijkste kinderziekten en heeft een incubatietijd van 2 tot 3 weken. De symptomen v…

Difterie (kroep) – een bijna vergeten infectieziekte

Difterie is een uiterst besmettelijke, bacteriële infectieziekte en werd vroeger ook wel kroep genoemd, niet te verwarren met pseudo-kroep. Difterie is bovendien een 'klassieke' kinderziekte, maar kom…

Waterpokken (varicella) – besmetting en symptomen

Waterpokken is een vrij onschuldige kinderziekte. De verwekker is een virus en de incubatietijd is twee tot hoogstens drie weken. Karakteristiek is de huiduitslag in de vorm van rode vlekjes, die aanv…

Roodvonk (scarlatina) – een sluipende besmetting

Roodvonk is een (kinder)ziekte die gepaard gaat met uitslag (exantheem). De incubatietijd van deze infectieziekte is kort, slechts enkele dagen. Karakteristiek is de bijna scharlakenrode uitslag over…

Mazelen (morbilli) – een zeer besmettelijke kinderziekte

Mazelen is een virusziekte die voornamelijk kinderen treft. Deze zeer besmettelijke kinderziekte wordt ook wel ‘morbilli’ genoemd. Kenmerkend bij mazelen is de uitslag ofwel het exantheem over het hel…

Voorkomen van osteoporose (botontkalking) – tips & adviezen

Osteoporose, ofwel botontkalking, komt vooral op latere leeftijd voor. In principe kan iedereen deze aandoening krijgen, hoewel vrouwen er gevoeliger voor zijn dan mannen. De menopauze is daar dikwijl…

Blaasontsteking en levensstijl – praktische tips

Een blaasontsteking gaat doorgaans gepaard met veel klachten, zoals vaak plassen, een branderig gevoel in de onderbuik, bloed bij de urine en soms verhoging en incontinentie. In de meeste gevallen bet…

Hart- en vaatziekten – overzicht medicijnen

De cardioloog heeft veel soorten medicijnen tot zijn beschikking voor de behandeling van hart- en vaatziekten. Voor de leek is het bijna ondoenlijk om onderscheid te maken in die veelheid. Het onderve…

Medicijnen voor hart en bloedvaten – nitraten

Nitraten zijn medicijnen die voornamelijk worden voorgeschreven bij mensen met angina pectoris, ofwel pijn op de borst (angineuze klachten). Eenvoudig gezegd komt de werking van nitraten erop neer dat…

Perindopril – bij chronisch hartfalen en hoge bloeddruk

Perindopril is een ACE-remmer. Het middel wordt vaak voorgeschreven bij hoge bloeddruk, chronisch hartfalen en als preventieve behandeling om het risico op een hartinfarct te verminderen. Bij patiënte…

De symptomen van een slecht geheugen

Waar zou u zijn zonder uw geheugen? De hersenen ‘maken’ de herinneringen waarmee u gebeurtenissen uit het verleden, ofwel ervaringen, gebruikt om uw toekomst vorm te geven. Aldus neemt u uw lot in eig…

Bergwandelen – pas ook in de zomer op voor onderkoeling

Bergwandelen is populair. Bij stralend weer – geen wolkje aan de lucht – vergeet menigeen dat in de bergen ook dan onderkoeling op de loer ligt, vooral op grotere hoogte. Het is dan ook niet vreemd da…

Geheugenchip vervangt de hippocampus

Zonder de hippocampus zou de geheugentrein knarsend tot stilstand komen. Dit orgaan in beide helften van de hersenen functioneert als een spin in het geheugenweb en vervult een hoofdrol in het ophalen…

De kracht van enzymtherapie

Enzymen (fermenten) zijn eiwitverbindingen. Deze biokatalysatoren versnellen en bepalen het verloop van chemische processen in het lichaam. Het zijn lichaamseigen stoffen die zeer specifieke fysiologi…

Geveld door de hongerklop

Hongerklop. De vrees van iedere wielrenner. Het bloedsuikergehalte is dan zo laag dat je de pedalen nauwelijks meer rond krijgt. Een mooi woord daarvoor is ‘hypoglykemie’. In wielrennerstermen: ‘de ma…

Aambeien (hemorroïden) – verzachtende tips & adviezen

Aambeien (hemorroïden) behoren tot de meest voorkomende kwalen. Ruim driekwart van alle volwassenen heeft er wel eens last van gehad. Toch hoeven aambeien, ofwel gezwollen weefsel met gestuwde aderen,…

Medicijnen voor het hart – hartglycosiden (digitalis)

Hartglycosiden (digitalis) werden oorspronkelijk gewonnen uit bepaalde planten, zoals het vingerhoedskruid. De cardioloog schrijft glycosiden voor bij specifieke hartritmestoornissen en hartfalen. Ken…

Ooracupunctuur (auriculotherapie) biedt vaak uitkomst

Ooracupunctuur, of auriculotherapie, kan volgens velen soelaas bieden bij diverse gezondheidsklachten, van bronchitis tot gewrichtsaandoeningen en slapeloosheid. In combinatie met reguliere medicatie…

Checklist – is flauwvallen ernstig?

Flauwvallen (syncope) is een plotseling en kortdurend bewustzijnsverlies. Soms gaat er duizeligheid aan vooraf. Deze aandoening kan veel oorzaken hebben. In het merendeel van de gevallen is er niets e…

Extra vitamine B1 – aanbevolen hoeveelheid en overdosis

Vitamine B1, ook wel thiamine of aneurine genoemd, heeft een spilfunctie in de koolhydraatstofwisseling en is belangrijk voor de hartspier. Deze vitamine maakt deel uit van een B-groep (B-complex) van…

Oorzaken van pijn – ontsteking

Een ontsteking doet vrijwel altijd pijn. Van de vijf klassieke symptomen van de ontsteking is pijn het verschijnsel dat het prominentst op de voorgrond treedt. De steenpuist, veroorzaakt door stafylok…

Spijsvertering onder de loep – de dunne darm

De dunne darm bestaat uit drie delen, waaronder de twaalfvingerige darm, en is ongeveer 6 meter lang. Een van de belangrijkste taken van de dunne darm bestaat uit het onttrekken van voedingsstoffen aa…

Spijsvertering onder de loep – de dikke darm

De voedselbrij legt een lange weg af in het maag-darmstelsel. Van de mond, de slokdarm, de maag tot de dunne darm, die ongeveer 6 meter lang is. Aangekomen in de dikke darm zijn de meeste voedingsstof…

Anatomie & fysiologie in 10 stappen – de longen

De longen bevatten meer dan een half miljard longblaasjes (alveoli), waardoor de totale longoppervlakte – het respiratieoppervlak – ongeveer 60 m² is. Een zeer uitgebreid capillair netwerk rondom de a…

Hormoonstelsel onder de loep – de hypofyse

In het lichaam moeten voortdurend tal van fysiologische processen geregeld worden, zoals de lichaamsgroei, de stofwisseling en het functioneren van en de continue samenwerking tussen de verschillende…

Stoornissen in de metabole verwerking van voedingsstoffen

In het maag-darmstelsel wordt de voeding geschikt gemaakt om opgenomen te worden in het bloed. De verwerking ervan ten behoeve van de cellulaire stofwisseling kan door tal van oorzaken verstoord raken…

Stoornissen in de cellulaire opname van voedingsstoffen

De opname van voedingsstoffen gebeurt via het maag-darmkanaal ten behoeve van de cellulaire stofwisseling (metabolisme). Een adequate spijsvertering waarborgt de afbraak van vetten, koolhydraten en ei…

Oorzaken van stofwisselingsstoornissen (metabolisme)

De levensprocessen spelen zich af in de kleinste bouwstenen van het menselijk lichaam: de cellen. Alle andere levensverrichtingen zijn er ten behoeve van deze onzichtbare en zeer complexe microwereld.…

Hormoonstelsel onder de loep – de schildklier

De schildklier maakt thyroxine aan, een hormoon dat een regulerende invloed heeft op tal van stofwisselingsprocessen. Bovendien is dit vlindervormige orgaan van cruciaal belang voor de groei. Er zijn…

Dementie – als het geheugen je voorgoed in de steek laat

Dementie gaat gepaard met chronische geheugenstoornissen die geleidelijk in omvang en ernst toenemen, in tegenstelling tot acute amnesie. Chronisch geheugenverlies is doorgaans te wijten aan dementie,…

Anatomie & fysiologie in 10 stappen – het bloed

Bloed stroomt door vrijwel alle weefsels en is samengesteld uit plasma en bloedcellen. De totale lengte van het vaatbed – slagaders, aders en haarvaten – is om en nabij de 100.000 kilometer. Het hart…

Spijsvertering onder de loep – de maag

De maag heeft een belangrijke, zo niet cruciale taak in de spijsvertering. Na de mondholte maakt dit zakvormige, gekromde orgaan het voedsel weer wat geschikter om opgenomen te worden in het bloed. Re…

Zo ontstaat (chronische) pijn

Pijn is een symptoom. Een reactie op een ziekteproces, ongeacht de aard ervan. De pijnprikkel ontstaat bij weefselbeschadiging, beter gezegd aan een zenuw. Dat kan bij het zenuwuiteinde zijn of ergens…

Spijsvertering onder de loep – de alvleesklier (pancreas)

De alvleesklier (pancreas of buikspeekselklier) is een langgerekt orgaan en bevindt zich dwars achter de maag. De klier heeft tal van functies en produceert gemiddeld twee liter pancreassap per dag. V…

Water – het fysiologisch levenselixer

Water is cruciaal voor de ontwikkeling van alle organismen. Dus ook voor het menselijk lichaam, dat voor 60 tot 70 procent uit water bestaat. Water is zelfs belangrijker dan alle voedingsstoffen, want…

Spijsvertering onder de loep – de lever

De lever heeft een spilfunctie in de spijsvertering. De poortader transporteert immers het zeer voedingsstofrijke bloed van de darmen naar dit orgaan. Bovendien is de lever een voorraadkamer van vitam…

Richtlijnen voor veilig toedienen van medicijnen

In de ziekenhuizen, zorginstellingen en in de wijk (thuiszorg) worden door allerlei oorzaken regelmatig medicatiefouten gemaakt. Veel fouten die in een ziekenhuis aan het licht komen, hebben te maken…

Suikerziekte (diabetes mellitus 1 en 2) door de eeuwen heen

Suikerziekte is van alle eeuwen. Ook al noemt men de aandoening een welvaartsziekte van deze tijd, waarmee uiteraard diabetes type 2 wordt bedoeld. In de oudheid en in latere perioden stierven de mens…

Gevaarlijke bloedingen

Een slagaderlijke bloeding is levensgevaarlijk. Het bloedverlies is immers groot. Bovendien is het gesloten systeem van de bloedsomloop in het geding en treedt er acuut drukverval op. Bij een bloeding…

Nooit meer kiespijn!

Velen zijn in hun sas met hun dubbele prothese en willen niet anders meer. ‘Nooit meer kiespijn!’ roepen ze. De kunstgebitten van tegenwoordig zien er bovendien heel naturel uit en zijn niet van echt…

Hormoonstelsel onder de loep – de bijschildklieren

De bijschildklieren zijn zeer klein, maar de invloed ervan op het lichaam is enorm. Deze orgaantjes wegen nog geen 2 gram en liggen paarsgewijs aan de achterzijde van de schildklier. Soms zijn ze zelf…

Hormoonstelsel onder de loep – de bijnieren

De bijnieren produceren veel hormonen. Een van de bekendste is adrenaline, die de hartslag versnelt en de bloedvaten vernauwt. Dit hormoon wordt ook wel de ‘vloeibare sympathicus’ genoemd. Het heeft e…

Neuspoliepen – hinderlijk maar meestal onschuldig

Chronische en allergische ontstekingen van de neus (rhinitis) gaan nogal eens gepaard met neuspoliepen. Deze glazige slijmvlieszakjes, gevuld met vocht, veroorzaken voortdurend het gevoel dat de neus…

Sputum – wat kun je eraan aflezen?

Sputum is opgehoest slijm. Aan de samenstelling en kleur ervan kan de arts vaak al zien om welke aandoening het gaat, doorgaans in combinatie met andere onderzoeken. Sputumonderzoek biedt dan mede uit…

Polsslag (pols) onder de loep – vaatspanning

Telkens wanneer de linkerhartkamer contraheert, wordt het bloed door de aorta en de andere slagaders gestuwd. De kracht waarmee het hart dat doet, is voelbaar in de hals, de lies en in de pols. Feitel…

Shock – acuut en levensbedreigend

Tijdens een shock laat de bloedsomloop het afweten. Daardoor krijgen de systeemorganen onvoldoende zuurstof en hopen de afvalstoffen, zoals kooldioxide, zich op. Alle lichaamsfuncties staan op instort…

De fascinerende lichaamscellen

Het menselijk lichaam is opgebouwd uit miljarden cellen. Een cel is de kleinste eenheid van een organisme. De grootte van de gemiddelde lichaamscel bedraagt enkele honderdsten van een millimeter, hoew…

Hart in nood – cardiogene (cardiale) shock

Bij een cardiale shock blijft het hart ernstig in gebreke. De pompfunctie is door cardiogene oorzaken plotseling zodanig verstoord dat de hersenen, nieren, lever en longen, ofwel de systeemorganen, on…

Zo herken je ontstekingsverschijnselen

Een ontsteking is een lichamelijke reactie op weefselbeschadiging, pathogene microben of schadelijke stoffen en andersoortige prikkels. Iedereen heeft wel eens last van een ontsteking, zoals een ontst…

Acute hartdood (hartstilstand)

Plotseling houdt het hart ermee op. De betreffende persoon valt 'dood' neer. De oorzaak kan asystolie zijn, waarbij het ecg vlak is (een horizontale streep op de monitor). Vaak is er echter sprake van…

Hoe ontstaat oedeem?

Zoals bij alle fysiologische processen is ook de wijze waarop oedeem ontstaat zeer complex. Tal van factoren spelen daarbij een rol, waaronder de nierfunctie, de hartwerking, de leverfunctie en als ge…

Naproxen gevaarlijk bij maag-darmklachten

Naproxen is een van de vele NSAID's die zonder recept verkrijgbaar zijn bij de apotheek en drogist. Velen vragen zich af of dat zo moet blijven. Elk jaar vinden er immers honderden ziekenhuisopnames p…

Vroege signalen van een subarachnoïdale bloeding (SAB)

Bij een subarachnoïdale bloeding is tussen de hersenen en de schedel een bloedvaatje gebarsten, doorgaans als gevolg van kleine aneurysmata of zwakke plekken in de vaatwand. De symptomen zijn afhankel…

Spijsvertering onder de loep – vochtopname en vochtverlies

Het lichaam bestaat voor ongeveer 70 procent uit water. Alle lichaamscellen hebben water nodig, het is het ideale oplosmiddel voor alle mogelijke (voedings)stoffen. De regulering van de vocht- en elek…

Metoprolol tegen hartritmestoornissen en hoge bloeddruk

Metoprolol is een bètablokker en vertraagt de hartslag, verlaagt de bloeddruk en ontlast de hartspier. De cardioloog schrijft dit geneesmiddel voor bij tal van hartaandoeningen. In geval van boezemfib…

Zo ontstaat een abces

Een abces betekent weefselversterf, ofwel necrose. In feite is het een massagraf van levende en dode bacteriën, witte bloedcellen en weefselcellen. Pus, of etter, is de vervloeide inhoud van het abces…

Boezemfibrilleren en flecaïnide

Flecaïnide behoort tot de anti-aritmica, ofwel medicijnen die van invloed zijn op de prikkelgeleiding in het hart. De cardioloog schrijft dit middel onder andere voor bij bepaalde supraventriculaire h…

Spiercontracties – zo werkt dat

Spieren hebben veel taken. Ze spelen een grote rol in het handhaven van de lichaamshouding en het coördineren van bewegingen. Bovendien vormen de spieren de voornaamste warmtebron. Bij elke beweging t…

Hormoonstelsel onder de loep – de alvleesklier (pancreas)

De alvleesklier is een bijzonder orgaan. Enerzijds is de pancreas belangrijk om de spijsvertering goed te laten verlopen, anderzijds zorgt de hormoonfunctie ervoor dat het bloedsuikergehalte op peil b…

Altijd die venijnige keelpijn

Keelpijn is doorgaans een onschuldige, maar hinderlijke kwaal. De oorzaak is vaak een ontsteking (faryngitis) als gevolg van een verkoudheid of een andere infectie. Ook verkeerd stemgebruik (schorre k…

Zo beweegt een gewricht

Zonder gewrichten is bewegen praktisch onmogelijk. De soepelheid en elegantie die mens en dier uitstralen, is mede te danken aan tal van soorten gewrichten, zoals kogelgewrichten, zadelgewrichten en d…

Spijsvertering onder de loep – mondholte en slokdarm

De spijsvertering heeft als doel het voedsel te vermalen en met behulp van enzymen zodanig te veranderen dat de voedingsstoffen kunnen worden opgenomen in het bloed. De voeding moet met andere woorden…

Extra vitamine A – aanbevolen hoeveelheid en overdosis

Vitaminen zijn onontbeerlijk voor het goed functioneren van het lichaam, maar een uitgesproken tekort aan vitaminen komt tegenwoordig zelden nog voor dankzij een gevarieerd voedingspatroon. Toch gaat…

Altijd moe – werkdruk en carrière

Voor velen is het een strijd om 's ochtends uit bed te komen en naar het werk te gaan. Uitgeput zetten ze 's avonds op de bank voor de tv het sputterende energiemotortje weer uit. Vermoeidheid is een…

Eerste hulp (EHBO) bij blauwe plekken (bloeduitstorting)

Iedereen loopt wel eens een blauwe plek op. Niet in het minst op de ziel, maar dat terzijde. Een fysieke blauwe plek is een bloeduitstorting of onderhuidse bloeding, doorgaans het gevolg van een stoot…

Eerste hulp (EHBO) bij een blauw oog

In tekenfilms weten ze wel raad met een blauw oog: ze leggen er een rauwe biefstuk op. En de kwakzalvers uit vervlogen tijden plakten bloedzuigers op de aangedane huid. Gelukkig zijn er tegenwoordig e…

Eerste hulp bij wandelaarsblaren

In overdrachtelijke zin is een blaar vergelijkbaar met spierpijn. Het is net zo hinderlijk en een signaal dat er tijdens het wandelen of hardlopen te veel van het lichaam wordt gevraagd of dat er onvo…

Eerste hulp (EHBO) bij neusletsel

De neus is kwetsbaar en belangrijk bij het ademen en ruiken. Op de huisartsenpost en in het ziekenhuis melden zich relatief vaak mensen met een hardnekkige neusbloeding of een fractuur van het neusbee…

Reizigersdiarree – oorzaken, behandeling en preventie

Reizigersdiarree komt vaak voor bij toeristen en zakenlui die naar het buitenland reizen. De klachten variëren van diarree tot misselijkheid, buikkrampen en in sommige gevallen ook verhoging. Soms zij…

De dodelijke cholera – oorzaak, symptomen en behandeling

De laatste grote cholera-uitbraak in Europa was in 1892, in Duitsland. De epidemie eiste toen bijna 9000 levens. In de 19de eeuw waren ook de Nederlandse burgers niet veilig voor deze meedogenloze zie…

Medicijnvergiftiging (overdosis) – aspirine

Acetylsalicylzuur (aspirine) wordt vaak voorgeschreven door cardiologen (bij laag-risicopatiënten) en neurologen. Aspirine behoort net als de andere salicylpreparaten tot de groep salicylaten. Ze hebb…

Amoebedysenterie – oorzaken, symptomen, behandeling

Er wordt veel gereisd. Ook naar ontwikkelingslanden in Azië en Afrika. In de klinische diagnostiek nemen importziekten, of uitheemse ziekten, daardoor een steeds belangrijkere plaats in. Ziekten als m…

Eerste hulp bij kramp

Kuitkramp. Soms gebeurt het midden in de nacht. Tussen waken en dromen lijkt de pijn op een nachtmerrie. Kramp is een abrupte, onwillekeurige samentrekking van spieren. Het gaat gepaard met een acute,…

Hardnekkige slikstoornissen (dysfagie)

Iedereen verslikt zich wel eens. Daar kijkt niemand van op als het (zeer) incidenteel blijft. Aanvankelijk blijven slikstoornissen vaak beperkt tot een hinderlijke sensatie tijdens het slikken, wat ec…

De 10 belangrijkste punten voor veilig medicijngebruik

Bijsluiters van geneesmiddelen zijn niet het populairste leesvoer. Een medicijn heeft echter bijwerkingen, wisselwerkingen met andere medicamenten en er gelden contra-indicaties, ongeacht of het een p…

Eerste hulp bij hypoglykemie en hyperglykemie

Bij diabetes mellitus is de suikerstofwisseling verstoord. Daarbij maakt men onderscheid tussen wat vroeger juveniele diabetes en ouderdomsdiabetes werd genoemd, ofwel diabetes type 1 en type 2. In he…

Longembolie na een operatie

Vroeger liepen patiënten na een operatie vaak een 'longontsteking' op. Met de kennis van nu zou dat in een groot deel van de gevallen wel eens een longembolie geweest kunnen zijn, ofwel een longinfarc…

Dementie en arteriosclerose in de hersenen

In de volksmond wordt deze aandoening aderverkalking genoemd, hoewel de benaming feitelijk onjuist is. Het betreft immers 'verkalking' van de slagaders. Bepaalde vormen van arteriosclerose veroorzaken…

Rode bloedcellen (erytrocyten) – de cijfers

De microkosmos is zo klein als het heelal groot is. Deze stelling wordt zeer aanschouwelijk gemaakt als men het over bloed heeft, waarvan de rode bloedlichaampjes (erytrocyten) deel uitmaken. De bloed…

Het geheim van de resusfactor

Nadat de Amerikaanse arts Karl Landsteiner in 1901 het ABO-systeem van de bloedgroepen had ontdekt, leerde de ondervinding dat er bij bloedtransfusies soms dezelfde levensgevaarlijke verschijnselen op…

Het geheim van de bloedgroepen

In 1900 deed de Oostenrijks-Amerikaanse arts en patholoog Karl Landsteiner een opzienbarende ontdekking. Hij kwam erachter dat de rode bloedlichaampjes van sommige mensen samenklonteren als men hun bl…

Eerste hulp bij vergiftigingen

Vergiftigingen vinden dikwijls in huis plaats, variërend van zeer etsende stoffen tot insecticiden, medicijnen en alcohol. In nogal wat gevallen zijn jonge kinderen het slachtoffer. Een doosje paracet…

Medicijnvergiftiging (overdosis) – diclofenac

Het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum verwerkt jaarlijks tienduizenden informatieverzoeken van artsen en hulpverleners die geconfronteerd worden met intoxicaties bij hun patiënten. Diclofena…

De wonderlijke rode bloedcellen (erytrocyten)

Rode bloedcellen (erytrocyten) waarborgen het transport van zuurstof en kooldioxide in het bloed. Dat is hun belangrijkste taak. Deze wonderlijke cellen hebben geen kern, in tegenstelling tot de erytr…

De hik – gevaarlijk of alleen hinderlijk?

Iedereen heeft wel eens last van de hik. Zoals tijdens schrokkerig eten, haastig drinken, te veel lucht happen. Na een minuut of tien, of nog korter, is die hinderlijke hik meestal weer voorbij. Bij s…

Voorkom voedselvergiftiging – thuis en op reis

Wie wel eens een voedselvergiftiging heeft opgelopen, zal dat niet snel meer vergeten. Preventie mag dan een mooi woord zijn, in veel opzichten is het ook een hol begrip geworden. Een mens vergeet imm…

Eerste hulp bij voedselvergiftiging

De vakantie begon nog wel zo leuk. Een gezellige picknick in de bergen, barbecueën, lunchen in dat zijstraatje bij 'Chez...' Maar het eindigde in een nachtmerrie. Braken, diarree en heftige buikpijn z…

Trombose – een sluipmoordenaar

Longembolie, hartinfarct, trombosebeen en CVA (herseninfarct, beroerte). Het zijn enkele van de meest bekende aandoeningen als gevolg van bloedstollingsproblemen. Bij een slagaderlijke trombose moet m…

Schaafwonden en straatvuil – een gevaarlijke combinatie

Schaafwondjes hebben het imago onschuldig te zijn. Deze wondjes doen even pijn, er komt een roofje op en de genezing verloopt snel. Toch wijst de praktijk vaak anders uit. Dat geldt zeker voor mensen…

Eerste hulp bij een hartinfarct

Hoe moet men als leek eerste hulp verlenen bij iemand met een hartinfarct? Wat is het verschil met angina pectoris, ofwel hartkramp? Hoe ernstig is het werkelijk? Is 112 bellen noodzakelijk? Allemaal…

Zo ontstaat trombose

Door allerlei oorzaken vormen zich bloedstolsels en fibrinelaagjes in de bloedvaten, in het laatste geval om te voorkomen dat de vaten gaan lekken. Bij een verwonding komt het bloedstollingsproces met…

De genezende werking van speeksel

Speeksel is belangrijk om bepaalde lichaamsprocessen, met name de spijsvertering, goed te laten verlopen. Minder bekend is de geneeskrachtige werking ervan. Bij dieren is daar onderzoek naar gedaan. I…

Schadelijke bijwerkingen van medicijnen (pijnstillers)

Bijwerkingen zijn inherent aan medicijnen. Ze hebben een grote impact op het maatschappelijke leven, zowel medisch als economisch. Geneesmiddelen die door de huisarts en specialist zijn voorgeschreven…

Gemfibrozil (Lopid) effectief bij hart- en vaatziekten

Gemfibrozil (Lopid) behoort tot de fibratengroep en reduceert het lipidengehalte (vetten) in het bloed. Het wordt voorgeschreven aan hartpatiënten of aan mensen bij wie het cholesterolgehalte aan de h…

Bloedstolling en anticoagulantia

De bloedstolling is een ingewikkeld proces. Bloed agglutineert aan de binnenkant van de vaten of het klontert zodra het in aanraking komt met lucht. Dat is maar goed ook, anders zou men bij de minste…

Hartritmestoornissen – bradycardie (trage hartslag)

Bradycardie is een ritmestoornis. Het hart klopt dan zeer traag. Dat kan allerlei oorzaken hebben. Bij een reguliere cardiale prikkelgeleiding noemt men dat een sinusbradycardie. Dat hoeft beslist nie…

Hartritmestoornissen – tachycardie (snelle hartslag)

Er zijn nogal wat hartritmestoornissen die gepaard gaan met een tachycardie, ofwel een snelle hartslag. In veel gevallen hebben afwijkingen van het hartritme uiteindelijk een negatieve uitwerking op d…

De wonderlijke witte bloedcellen (leukocyten)

Witte bloedcellen (leukocyten) zijn relatief groot en niet zo talrijk als de rode bloedcellen (erytrocyten). De verhouding is ongeveer 1 leukocyt op de 700 erytrocyten. Leukocyten zijn uitermate belan…

Eerste hulp (EHBO) bij flauwvallen

In de meeste gevallen is flauwvallen ongevaarlijk. De aandoening wordt wel eens verward met shock, hoewel er duidelijke verschillen zijn. Flauwvallen kan een zogenaamde vagale of vasovagale reactie zi…

Eerste hulp (EHBO) bij bevriezingsverschijnselen

De mate van bevriezing van bijvoorbeeld tenen, vingers, oorschelpen en neus is onder te verdelen in een aantal stadia of graden. Overigens zijn ook de verbrandingsletsels als zodanig ingedeeld. In het…

Wondexcisie (wondtoilet) bij rafelige, vervuilde wonden

Een snijwond wordt vrijwel altijd gehecht, eventueel alleen met een zwaluwstaartje als het kleine wonden betreft. De ideale wond om te hechten is vergelijkbaar met een operatiewond of chirurgische won…

Antigenen versus antistoffen

Het lichaam heeft allerlei afweermechanismen ontwikkeld tegen bacteriën, virussen en andere ziekteverwekkers. De huid is er een van. Net als de slijmvliezen. Ook de leukocyten zijn volledig toegerust…

Oorzaken van pijn op de borst – angina pectoris

Pijn op de borst kan veel oorzaken hebben, variërend van een dreigend hartinfarct tot sluipende wervelafwijkingen die uiteindelijk aanleiding geven tot borstpijn. Angina pectoris is een pijnsyndroom.…

Allerlei wetenswaardigheden over de biologie van de mens

Inhoud

Leer der levensverschijnselen

Samenspel

Leuke weetjes